Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w III Rzeszy recenzja

Tematyka II wojny światowej wciąż rozpala wyobraźnię historyków. Podobnie jest w moim wypadku. Sytuacja w Polsce, na froncie zachodnim i wschodnim była przedmiotem rozpraw wielu książek i programów, które oglądałem. Jednak losy poszczególnych neutralnych państw w latach 1939–1945 wciąż skrywają wiele tajemnic. Chcąc poszerzyć swoją wiedze w tej tematyce, postanowiłem sięgnąć po książkę „Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w cieniu III Rzeszy”, autorstwa Stephena P. Halbrooka.

Stephen Halbrook w swojej książce, podjął się bardzo trudnego zadania, jakim było przedstawienie czytelnikom historii Szwajcarii w latach 1933–1945, w kontekście jej relacji z hitlerowskimi Niemcami. Książka została podzielona na cztery części. W pierwszej zatytułowanej „Wojna słów i nerwów” autor przedstawił stosunek polityków, armii i społeczeństwa względem nazistów. W drugiej „Przygotowania do inwazji”, szczegółowo przedstawił niemieckie plany ataku na Szwajcarię w latach 1940–1942 roku. Znaczną uwagę skupił tu na przygotowaniach rządu, armii szwajcarskiej, budowy bunkrów i linii obronnych, mających na celu powstrzymanie ataku Wehrmachtu. W trzeciej części pt. „Żywność, paliwo i strach”, ukazane zostały nastroje społeczne, oraz ogromny wysiłek obywateli celem zabezpieczenia kraju w żywność oraz niezbędne dla przemysłu surowce. Ostatni rozdział „Szpiegostwo i dywersja”, przedstawia przygotowania wywiadu i społeczeństwa na ewentualne działania dywersantów i niemieckich agentów. W tej części poruszono również kwestie przyjmowania emigrantów i uciekinierów z innych państw europejskich m.in. Żydów, Francuzów, a od 1945 roku również Włochów i Niemców.

Muszę przyznać, że lektura „Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w cieniu III Rzeszy” nie należy do łatwych. Lektura w około 50% składa się z cytowanych przez autora źródeł, niekiedy nie poprzedzonych należytym komentarzem lub zdawkowo omówionych. Książka Halbrooka pełna jest powtórzeń, a styl pisarza wymaga poprawy. Niestety w trakcie jej czytania, czułem potworne znużenie i wielokrotnie miałem wrażenie, że po raz kolejny autor się powtarza. Dużym mankamentem pracy jest brak w niej map. Autor często odwołuje się w książce do przygotowań Szwajcarów do „ostatecznej” obrony w tzw. Reducie Narodowej, niestety w książce brakuje graficznego ukazania, gdzie miałaby się ona znajdować. Pod względem źródłowym pisarz nie sięgnął do źródeł archiwalnych, opierając swoje dzieło na monografiach oraz współczesnych relacjach osób, które przeżyły II wojnę światową.

Książka „Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w cieniu III Rzeszy”, autorstwa Stephena P. Halbrooka, to monografia poruszająca bardzo ciekawą tematykę, funkcjonowania neutralnej Szwajcarii w latach 1933–1945. Książkę mogę polecić osobom zawodowo zajmującym się historią II wojny światowej, natomiast osoby hobbystycznie interesujące się tą tematyką powinny podchodzić do niej z ostrożnością.