Bez pana i plebana. 111 gawęd z ludowej historii Śląska recenzja

Temat tej książki mocno wyczerpał artykuł w Wyborczej pod tytułem “Ta książka to koszmar IPN-u. Górale obrażający papieża, feministki z PPS i śląskie czarownice”. Mnie pozostaje subiektywnie przedstawić, co sama myślę o tym, co napisał Dariusz Zalega - dyplomowany historyk i społecznik, który jest nieźle zakręcony na punkcie Śląska.

Misternego zadania podjął się autor. Zgromadził ogrom wiedzy o historii, ludowej historii Śląska. We wstępie czytamy: “[...] Według opinii wielu Ślązak jest zatem robotny, ale przede wszystkim posłuszny, poczciwy i mało lotny. Ale czy aby na pewno? [...]”. I właśnie mniej więcej o tym jest książka. O walce śląskich robotników o lepsze jutro, Ślązaków opcji polskiej, niemieckiej, czeskiej i “niezdecydowanej”. Gawędy zaczynają się od wydarzeń z XVI wieku, a kończą po 1945 r.

Zalega zadaje pytanie: “[...] Dlaczego więc tak niewiele wiemy o ludowej historii Śląska? Bo została ona przesłonięta przez wielkie narodowe narracje: polską, niemiecką i czeską. Wszystkie one wolały podkreślać konserwatywne wartości przywiązania do “jedynie słusznej ojczyzny”, co popierały również kościelne hierarchie [...]”. Dzięki temu mamy odpowiedź, czemu ta książka powstała.

Czytając “Bez Pana i plebana. 111 gawęd z ludowej historii Śląska” cały czas miałam wrażenie, że im więcej wiem z tej książki, tym lepiej rozumiem współczesnych górników, tak bardzo zmotywowanych na utrzymaniu swoich dotychczasowych przywilejów, jako grupa robotnicza.

Ale Śląsk to nie tylko robotnicy, to również polowania na czarownice, to śląskie zbóje, to ruchy kobiece, to socjaliści, to górale, to hitlerowcy i wiele innych postaci, które odegrały rolę w historii tego regionu.

Nie mnie oceniać, czy ta książka ma wszystko, co trzeba. Czy jest zbyt skąpa, czy zbyt rozbudowana. Mnie się ją poznawało nader dobrze. Nie jest to publikacja nudna, ale też niepatetyczna. Po prostu zebrane fakty ubrane w gawędy. Brak tu odczucia, że czyta się suche artykuły naukowe. Jest to historia sama w sobie ciekawa i tyle. Nic więcej nie mam do dodania.

Książka została otrzymana z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.