Shirley recenzja

Ależ się ostatnio rozsmakowałam w literaturze wiktoriańskiej! Po wspaniałych "Dziwnych losach Jane Eyre" przyszła kolej na "Shirley" i po raz kolejny przeżyłam zachwyt totalny. Jak dobrze, że tyle powieści Brontë wciąż przede mną, bo skradła ona mój serce w całości. Już nie umiem pisać o jej książkach bez emocji, bo Charlotte to w tym momencie jedna z moich najdroższych, najukochańszych autorek, co do której z każdą kolejną przeczytaną powieścią tracę swój obiektywizm czytelniczy.

"Shirley" to tak naprawdę dwie postaci i dwie historie: tytułowej bohaterki, która pojawia się w powieści dość późno (mniej więcej w jednej trzeciej objętości książki), oraz jej bliskiej znajomej, Caroline Helstone, którą poznajemy na samym początku. Dziewczyny są zupełnie inne: Shirley - niepokorna, niezależna (także finansowo), odważna, przebojowa, Caroline - cicha, wycofana, rozważna, mająca na uwadze dobro innych. Uzupełniają się doskonale, żyjąc swoje typowo angielskie życie w dobie wojen napoleońakich oraz kryzysu industrialnego. Szpiegują, pomagają, dyskutują, kochają, przeżywają wzloty i upadki.

Zachwyca mnie w prozie Charlotte Brontë bogactwo portretów psychologicznych jej postaci. Nawet najbardziej epizodyczny bohater nie jest traktowany po macoszemu, lecz wyposażany w cechy charakterytyczne tylko jemu. To sprawia, że identyfikacja bohaterów jest dość łatwa, mimo że tych postaci w toku akcji powieści pojawia się całkiem sporo. Brontë pozwala sobie tutaj na odrobinę humoru. Jej opisy młodych wikarych aż skrzą się od ironicznych, błyskotliwych uwag, a każdorazowe pojawienie się któregoś z młodych duchownych z miejsca gwarantuje niezapomnianą rozrywkę.

Podoba mi się też skontrastowanie głównych bohaterek, pokazujące, że zarówno ekstrawertyzm, jak i introwertyzm, to po prostu dwie uzupełniające się opcje, ze wszystkimi wadami i zaletami. W osobie Shirley przemyca Brontë sporo myśli i przekonań feministycznych, czyniąc z niej, może nie wroga patriarchatu, ale na pewno ważny głos krytyczny wobec władzy mężczyzn. To studium psychologiczne bohaterek i bohaterów, ich myśli, poglądy, przekonania czynią fabułę powieści sprawą zupełnie drugorzędną. I choć przyćmiewają wydarzenia, nie przyćmiewają klimatu samej powieści. Przyroda - mroczne krajobrazy, puste lasy, rozległe wrzosowiskiem, deszczowa aura, ale także to, co jeden człowiek "ofiarowuje" drugiemu - spiskowe teorie, strzelaniny, niebezpieczeństwa czyhające za rogiem - wszystko w tej powieści jest obecne i tak wspaniale się dopełniające.