Gąsienica recenzja

Ranpo Edogawa to autor klasycznych sensacyjnych, detektywistycznych, a nawet graniczących z horrorami, opowiadań. Jego utwory nie były tłumaczone na inne języki, ponieważ Japończycy dbali o wizerunek swojego kraju kwitnącej wiśni, ceremonii herbacianej, instytucji gejszy, wysokiej kultury i wielowiekowych tradycji. Dlatego też cenzura pilnowała, aby w szeroki świat dostawała się literatura promująca i utrwalająca taki obraz Japonii, tzw. „literatura czysta”.

Opowiadania Endogawy zebrane pod tytułem „Gąsienica” należą do literatury popularnej. Jest to pierwsze wydanie Endogawy w Polsce, zaopatrzone w dłuższy wstęp i życiorys autora, który wiele tłumaczy. Świat przedstawiony przez autora jest często makabryczny, groteskowy, mocno inspirowany literaturą zachodnią. Kryminalne opowiadania z krajem „Kwitnącej wiśni” mają niewiele wspólnego. Równie dobrze mogłyby się rozgrywać w Polsce czy we Francji. Czasami pojawiają się nazwy elementów charakterystycznych dla japońskiego wystroju wnętrz np. maty, parawany czy futon.

Niektóre opowiadania w wysokiej mierze wzorowane są na literaturze Alaina Poe’ego czy Dostojewskiego. Pojawiają się ciekawostki detektywistyczne np. test psychologiczny. Mentalność mordercy jednak wyraźnie różni się od standardowych wzorców. Między innymi pojawia się pokrętne rozumienie przestępstwa, przypisywanie sobie przypadkowej śmierci, zbrodnie, które tak naprawdę zbrodniami nie są. Wynikały z wielkiej nudy studenckiej, którą jako charakterystyczną dla tego okresu podaje autor wstępu.

Autor też był studentem w Tokio i jego twórczość również wynikała z nudzenia się w czasie studiów. Po przeczytaniu wstępu i niektórych opowiadań odniosłam wrażenie, że życie Japończyków na początku XX w. nie było zbyt ciekawe. Postrzegani są jako ludzie pozbawieni emocji. Działają z zimną krwią. Tytułowa „gąsienica” to człowiek pozbawiony rąk i nóg, który można powiedzieć, był efektem zbrodni dokonanej na ludzkości. Poruszają bardzo naturalistyczne opisy żołnierza ocalałego z wojennej zawieruchy. Wywołują obrzydzenie, ale też współczucie dla żony opiekującej się „pozostałością” po mężu.

Język bardzo przystępny, czasami czuje się kalkę jakiejś powieści kryminalnej, ale przy innowacjach, które wprowadza Endogawa, nie są one rażące.