Często zadajemy sobie pytanie, co by było, gdybyśmy zamiast takiej a nie innej decyzji postanowili zrobić to, to i to. W przypadku pasjonatów historii tego rodzaju pytania przyjmują konkretne formy: co by było, gdyby Cesarstwo Rzymskie nie upadło w V wieku, jak potoczyłaby się historia Europy, gdyby Napoleon pokonał Rosję w 1812 roku, czy też jak wyglądałby świat, gdyby nigdy nie wynaleziono broni atomowej? W Polsce od wielu lat pojawia się temat naszego zaangażowania w czasie II wojny światowej, czy słusznie postąpiliśmy stając po stronie Wielkiej Brytanii i Francji, czy też lepiej było szukać porozumienia z Niemcami i pójść drogą wytyczoną przez totalitarnych przywódców? Z tą trudną kwestią postanowił się zmierzyć w swej powieści, z pogranicza science-fiction i political-fiction, „Nowe rozdanie” Paweł Famus.
Paweł Famus to pochodzący z Pomorza twórca, pasjonat militariów i stały bywalec Warszawskich Targów Fantastyki. W swoim dorobku ma kilka powieści z gatunku fantasy i science-fiction, w tym cykl „Kroniki Imperium Legendarnych Lachów”.
Powieść „Nowe rozdanie” to pierwszy tom serii „Progres wsteczny”. Autor zdecydował się ukazać w niej oryginalną wizję dziejów II Rzeczpospolitej, która w 1939 roku nie zdecydowała się pójść na zbrojną konfrontację z nazistowskimi Niemcami, lecz wybrała drogę współpracy z Berlinem. Katalizatorem do zmiany polityki władz sanacyjnych, było pojawienie się podróżnika w czasie, który przekazał Józefowi Piłsudskiemu informacje na temat przyszłych wydarzeń i działań, jakie należy podjąć, aby uchronić Polskę przed katastrofą.
W poszczególnych rozdziałach oczyma różnych bohaterów, obserwujemy decyzje i zmiany, jakie zachodzą w Polsce na przestrzeni lat. Akcja rozwija się bardzo szybko, a czytelnik w mgnieniu oka zostaje porwany w wir burzliwych wydarzeń II wojny światowej. Autor w swoim dziele wykazał się ogromną wiedzą z zakresu historii i militariów. W poszczególnych rozdziałach czytelnicy będą mogli przekonać się, jak wyglądały walki wojsk pancernych, powietrzne pojedynki myśliwców, działania komandosów oraz polityczne dyskusje na szczytach władzy. Najsilniejszym elementem książki są szczegółowe opisy bitew, toczonych zarówno na dalekiej północy Związku Sowieckiego, stepach Ukrainy czy nad holenderskim niebie.
„Nowe Rozdanie” autorstwa Pawła Famusa to moim zdaniem przykład solidnie przemyślanej powieści historycznej z elementami science-fiction. Żałuję tylko, iż autor nie poświęcił w niej więcej uwagi swoim bohaterom. Niestety można odnieść wrażenie, że odgrywają oni rolę drugorzędną w stosunku do ukazywanych wydarzeń na linii frontu. Pewną trudnością dla czytelników mogą stanowić powtarzające się często nazwy modeli pojazdów. Czytanie kilka razy w jednym akapicie o czołgach 7Tp, 4Tp i 10Tp lub modelach samolotów bywało miejscami nużące. Na końcu książki autor zamieścił obszerny indeks postaci, terminów i maszyn, które ukazane zostały w powieści. Szkoda, że nie zdecydował się na zamieszczenie tam również map ukazujących przebieg wojny. Na wyróżnienie zasługuje forma, w jakiej książka została wydana. Kolorowa okładka z ukazanymi czołgami daje czytelnikowi jasny sygnał, z jakim rodzajem powieści przyjdzie mu się zetknąć. Powieść „Nowe rozdanie” oceniam bardzo dobrze. W moim odczuciu jest to najlepsza powieść historyczna, jaką miałem okazję dotychczas przeczytać. Z niecierpliwością czekam na okazję, aby sięgnąć po kolejny tom z tej serii - „Oko cyklonu”.