Jeśli zapytałabym o nazwisko Henryk Goldszmit, to zapewne części z Was nic by ono nie mówiło, albo przywoływało jakieś mgliste, niejasne skojarzenie. Jednak gdybym rzuciła hasło Janusz Korczak, to jestem pewna, że każdy wiedziałby, o kim mowa. Lekarz pediatra, nowatorski pedagog, znakomity pisarz, publicysta oraz opiekun, a może raczej kochający ojciec osieroconych dzieci - to tylko niektóre funkcje, jakie gorliwie wypełniał w swoim niezbyt długim, bo zaledwie 64-letnim życiu ten niesamowity mężczyzna.
Mario Escobar - autor takich powieści jak "Kołysanka z Auschwitz" czy "Dzieci żółtej gwiazdy" zafascynowany postacią tego Wielkiego Człowieka postanowił poświęcić mu swoją najnowszą książkę zatytułowaną "Nauczyciel z getta". Ta oparta na prawdziwych wydarzeniach opowieść jest przepięknym świadectwem miłości, poświęcenia i bohaterstwa w czasie, gdy człowieczeństwo zginęło wraz z nazistowską ideologią czystości rasy. Impulsem do napisania tej opowieści było odnalezienie pamiętnika, który Korczak prowadził po przeniesieniu się wraz z całym sierocińcem, wychowawcami i setką dzieci za mury warszawskiego getta. Zapiski Dobrego Doktora, jak często był nazywany, wywarły na autorze książki duże wrażenie i posilkujac się nimi Mario Escobar sprawił, że spuścizna Janusza Korczaka po raz kolejny ujrzała światło dzienne i ocalała od zapomnienia.
"Polska to dla mnie twarz wygłodniałego dziecka albo szkliste oczy matki, która nie ma co dać jeść swoim dzieciom."
Ten wymowny cytat oddaje całą prawdę o życiu za murami, gdzie na obszarze nieco ponad 300 ha znalazło się docelowo pół miliona ludzi. Od początku istnienia getta zasadniczymi problemami były: głód, choroby zakaźne, zła sytuacja sanitarna, niewolnicza praca i kontrybucje nakładane przez władze niemieckie. Za opuszczenie wyznaczonego obszaru oraz za pomoc udzielaną Żydom poza gettem, po tzw. aryjskiej stronie groziła kara śmierci. A mimo to, w tych nieludzkich warunkach, usiłowano stworzyć choćby namiastkę normalności.Działały tu legalne i nielegalne instytucje charytatywne, oświatowe, religijne, kulturalne.
"Getto kończy się tam, gdzie zaczyna się śmiech. Przyszłość jest już niczym, a nasza jedyna broń by przetrwać, to humor."
Janusz Korczak był właśnie jedną z takich osób, która w heroiczny i niewyobrażalny wręcz sposób, z narażeniem życia starała się zadbać o "swoje" dzieci. Jego sierociniec był wzorowo prowadzony, a poświęcenie i oddanie godne podziwu. Nauczyciel z getta sięgał po niemożliwe, starał się wspierać wychowanków, podsycać nadzieję i wlewać otuchę w ich małe serca. Organizował wspólne wieczory, przedstawienia i akcje, aby odwrócić uwagę dzieci od terroru, bombardowań, ciągłej niepewności i beznadziei. Pomagali mu w tym dziele oddani współpracownicy i wychowawcy ze Stefanią Wilczyńską na czele.
Opowieść o Januszu Korczaku to pozbawione iluzji refleksje o tamtych niewyobrażalnie trudnych miesiącach, to wyjątkowe świadectwo miłości, odpowiedzialności i poświęcenia. To wstrząsający i nad wyraz prawdziwy obraz czasów, w których każdy kolejny przeżyty dzień był radością, choć przybliżał o krok do zagłady. To wreszcie jedyny w swoim rodzaju namacalny dowód na to, że zło należy dobrem zwyciężać. Bo przecież jak mówi sam Janusz Korczak:
"Nie ma nic bardziej satysfakcjonującego niż czynienie dobra." A "... najlepsze, czego możemy nauczyć innych, to zawsze otaczać miłością tych, którzy nas otaczają, nie oczekując niczego w zamian."
Książka Mario Escobara to oparta na prawdzie historycznej fikcja literacka, w której udało się niemal wiernie odtworzyć atmosferę tamtych czasów. Heroizm, bohaterstwo i poświęcenie dla uratowania od zagłady choćby jednego ludzkiego istnienia było priorytetem w obliczu transportów i likwidacji getta. Zaświadcza o tym działalność takich osób jak Janusz Korczak, Irena Sendlerowa i całe organizacje, które szukały schronienia dla przeszmuglowanych osób, głównie dzieci po tzw. aryjskiej stronie.
"Nauczyciel z getta" to opowieść zdecydowanie warta uwagi. Historia niełatwa, wzbudzająca skrajne emocje, ale niezwykle wartościowa. Napisana ku pamięci jest jedną z tych pozycji w literaturze, które powinno się znać. Jej lektura stanowi impuls do dalszego zgłębiania tematyki II wojny światowej, a mnie osobiście zachęciła do sięgnięcia po książki opisujące historie dzieci Ireny Sendlerowej. Jeśli zatem ciekawią Was wojenne czasy i chcielibyście zmierzyć się z realiami panującymi w warszawskim getcie na podstawie relacji Wielkiego Człowieka to "Nauczyciel z getta" będzie idealnym wyborem.