Z zimną krwią recenzja

Z zimną krwią Trumana Capote to książka o zbrodni – tak najczęściej opisywana jest na wielu stronach internetowych poświęconych literaturze. Jest to jednak daleko idące uproszczenie. Jest to klasyk literatury amerykańskiej – kolejny slogan, który nie jest tylko pusto brzmiącym hasłem. Historia przedstawiona w książce snuje się powoli – zaczyna się od rozbudowanego opisu rodziny Clutterów, opisu miasteczka i życia codziennego jej mieszkańców – gama obrazów wyjętych ze „zwykłej rzeczywistości”. Czytelnik jednak przeczuwa, często antycypuje, co się wydarzy (większość na pewno zna tę historię), a mimo to pozwalamy, aby akcja bardzo leniwie posuwała się do przodu, jednocześnie bez oznak jakiekolwiek znużenia. To dzieło o zbrodni - tak, ale przede wszystkim jest to utwór wspaniale pokazujący panoramę ludzkich zachowań i postaw, reakcji i relacji. Ileż w literaturze znajdziemy motywów zbrodni, a przy tym głębokiej psychoanalizy zachowań bohaterów ten czyn popełniający – przykładowo twórczość rosyjskiego pisarza doby realizmu Fiodora Dostojewskiego.

Co jednak odróżnia tę książkę od innych? Przede wszystkim jej charakter, gatunek. Nie jest to reportaż, nie jest to również zwykła powieść oparta na faktach. Jest to powieść faktu – synteza reportażu i powieści. Jak mówi Truman Capote:

W tym utworze mamy połączone obie płaszczyzny i w tym, według mnie, ukryty jest geniusz tej powieści. Utwór włącza się w nurt Nowego Dziennikarstwa (nazwanego tak przez Toma Wolfe w 1973 roku). Głównymi cechami o tym świadczącymi są: użycie scen zamiast narracji historycznej (quasi-bezpośrednia relacja naocznego świadka), umieszczanie w całości dialogów w mowie potocznej, narracja z punktu widzenia postaci (w 3. osobie) i podawanie mnóstwa szczegółów z codzienności.

Polecam Państwu lekturę książki, a następnie seans filmu o tym samym tytule. książki. Ukazanie kalejdoskopu ludzkich zachowań, spojrzenie na naturę zbrodni i kary śmierci. Brak tutaj scen rodem z filmów typu gore, brutalność jednakże i tak mocno akcentuje się w filmie. Czasem fabuła filmu zostaje spłycona, np. sceny z sądu (wiadomo literatura i film rządzą się swoimi prawami).

Film i książka na pewno nie są stworzone dla rozrywki - uczą i zmuszają do myślenia. Świetnie wpisują się w znany od wieków motyw literacko-kulturowy, motyw zbrodni, ale odświeżają go i aktualizują.