Oksana recenzja

Podchodziłam do tej książki pół roku, dopóki problem śmierci nie stał się aktualny. Ale Odojewskiego pragnęłam przeczytać od 20 lat i jakoś się nie składało. Ostatecznie lekturę książek tego autora zaczęłam nie od najsłynniejszej jego powieści.
Cóż mogę powiedzieć. Zachwyt czytelniczy czuję. Dawno nie czytałam tak pięknej prozy, tak przesiąkniętej miłością i śmiercią oraz dumaniem nad historią. A jakiż to piękny język. Te zdania. No coś wspaniałego. Uczta literacka. I byłaby to proza taka jak Iwaszkiewicza, ale autor snuje też swoje rozważania na temat tego co nas, potomków Kresowian wciąż męczy, czyli pytanie o zbrodnię wołyńską.
W tym wątku autor zestawił syna ofiar i córkę oprawcy. Oboje męczą nie ich zbrodnie, nie ich wina. I chyba po jej stronie cierpienie jest większe. Odojewski pisał powieść już po masakrach w byłej Jugosławii. Bohater więc gorzko wzdycha, że ludzkość niczego się nie nauczyła. Ja czytam, gdy trwa wojna na Ukrainie. Co chyba znamienne, Odojewski nie szuka winnych, nie oskarża, ale i nie wybiela. Jest to chyba najbardziej wnikliwa książka o Rzezi Wołyńskiej, jaką czytałam. Najgorszy wniosek jest taki, że w tym temacie potomkowie każdej ze stron są poszkodowani, że nad takimi rzezami nie da się po prostu postawić kreski.
Wątki historyczne splatają się z doświadczeniem egzystencjalnym bohaterów. Mamy pytania o śmierć, o przemijanie, o sprawiedliwość i wyroki losu. Przypomina mi się piękna nowela Prusa 'Z legend dawnego Egiptu'. I tu, i tam widać jak okrutne żarty los przynosi. Prawie jak chichot historii.
W każdym razie książka jest pisana przepięknym językiem. Zdania długie, niemalże strumień świadomości. Pięknie opowiadane krajobrazy, przeżycia i ta ich późna, ale wspaniała miłość. To przecież jest opowieść o dojrzałej miłości dwojga nieszczęśliwych ludzi, którym w drugiej fazie życia przydarzyło się szczęście i spełnienie. Odojewski jak mało który pisarz opisuje seny miłosne i zachwyt mężczyzny nad kobietą i jej pięknem.
Piękna powieść, którą polecam.