Człowiek w poszukiwaniu sensu recenzja

„Gdybyś w tym roku miał przeczytać tylko jedną książkę,
powinno być nią dzieło doktora Frankla.”

„Człowiek w poszukiwaniu sensu” to klasyk wśród książek z dziedziny psychiatrii, jednak nieprzerwanie ponadczasowy, inspirujący i aktualny. Wydanie, które trzymam w dłoniach składa się z trzech głównych części, a mianowicie z opisu przeżyć autora w obozie koncentracyjnym, rozdziału obejmującego podstawy nauki jaką jest logoterapia oraz z wykładu wygłoszonego przez Frankla w latach 80., zatytułowanego „Obrona tragicznego optymizmu.”

Oczywiście najwięcej emocji obudziła we mnie pierwsza część książki, czyli opis obozowej codzienności. Victor Frankl w wyniku wojny stracił prawie wszystkie bliskie mu osoby, a także naukowy dorobek życia, chociaż jak wiadomo drugi element jego strat mógł zostać chociaż w jakimś ułamku odzyskany po latach (zakładając, że uda mu się przeżyć obozową masakrę).

Pomimo tego, czego doświadczył, mam nieodparte wrażenie, że jego słowa są głosem nadziei w otchłani Holocaustu. Frankl odkrył sens swojego życia w miejscu, w którym pozornie nikt go nie dostrzega.

Autor w swojej książce nie przedstawia więźnia jako ofiary w klasycznym tego słowa znaczeniu. Frankl ukazuje bezpardonową walkę między więźniami, a ich życie dzieli na trzy charakterystyczne etapy. Po pierwsze, jest to okres zaraz po przybyciu. Później czas przyzwyczajenia do obozowej rutyny oraz etap po uwolnieniu.

Pierwszy stopień czyli przybycie do obozu wiąże się przede wszystkim z wielkim szokiem i czymś w rodzaju „iluzji odroczenia wyroku”. Więzień początkowo nie może uwierzyć w jak trudnej sytuacji się znalazł. Jednocześnie nie zdaje sobie sprawy z tego, jak bardzo jest silny i jak wiele może znieść. Zdziwieniu towarzyszy strach, przede wszystkim przed śmiercią.
W drugim etapie więzień przyzwyczaja się do swojego nowego życia. Towarzyszy mu względna apatia na kształt emocjonalnej śmierci. Wszystkie uczucia więźnia zostają stępione i nabywa on coś w rodzaju braku wrażliwości, całkowitego wyjałowienia.

„Człowiek w poszukiwaniu sensu” to książka, w której klarownie zostały zdefiniowane uczucia obozowe. Viktor Frankl pokazał, jak bardzo człowiek cierpi w wyniku poczucia ciągłej niesprawiedliwości. Pokazał także ucieczkę więźnia w najbardziej prymitywną formę życia psychicznego, ale JEDNOCZEŚNIE nie wini za to całego świata, ale mówi, że jest to świadomy wybór więźnia. Viktor Frankl podkreśla, że w każdych warunkach człowiek jest w stanie odnaleźć sens swojego życia. To właśnie sens stanowi podstawę nauki jaką jest logoterapia.

„To nie poszło na marne, bo żadna siła na ziemi
nie odbierze ci tego, czego doświadczyłeś”

70 lat temu, tak jak i dzisiaj, żyli różni ludzie. Jedni mniej, drudzy bardziej odważni. Jedni skłonni sprzeciwić się oprawcy, a drugi wręcz przeciwnie. Viktor Frankl przypomina, że nieważne w jakiej rzeczywistości się znajdujemy, bo mamy wolną wolę. To, czy z niej skorzystamy, to nasz świadomy wybór. Świadomy pomimo środowiska, w którym się znajdujemy, czy ludzi, którzy nas otaczają.

W etapie po wyzwoleniu Frankl dokonał charakterystyki psychiki na przykład strażników. Można ich podzielić identycznie jak więźniów. Jest rasa ludzi przyzwoitych, ale i rasa ludzi, którzy nie wiedzą co to przyzwoitość. Często zapominamy o tym, a przecież w tak wielu przypadkach bywało, że to więźniowie ulegli większej demoralizacji i depersonalizacji, niż osoby, które ograniczały ich wolność.

Bardzo szanuję i cenię to niepospolite i nieschematyczne, ale także otwierające oczy spojrzenie na tak istotne sprawy. Warto jednocześnie zwrócić uwagę na naukę jaką jest logoterapia:

„Ten, kto wie, dlaczego żyje,
nie troszczy się o to, jak żyje”

- powiedział kiedyś Nietzsche. I to jest właśnie istotą logoterapii. Znalezienie w życiu sensu, który mówiąc brutalnie, będzie powstrzymywał nas od popełnienia samobójstwa, nawet w sytuacji, która pozornie będzie zdawała się być stanem bez wyjścia.

„Człowiek w poszukiwaniu sensu” to pozycja ambitna, nietuzinkowa, którą trzeba poznać, i którą szczerze polecam. Szczególnie powinny przeczytać ją osoby zainteresowane tym, co skrywają zakamarki ludzkiej psychiki. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z pokładów siły, jakie posiadamy.