Księga Wyjścia recenzja

Nie spodziewałam się że to będzie tak trudna lektura. Liczyłam że "Księga wyjścia" Mikołaja Grynberga wstrząśnie mną jak wcześniejsze jego pozycje które są dla mnie przykładem ogromnej empatii i naturalnej umiejętności rozmowy z ludźmi na tematy trudne, bolesne i często traumatyczne.
Jednak dominującym wrażaniem po skończonej lekturze było znużenie a samo czytanie szło mi wyjątkowo opornie.

Książka ta to zbiór rozmów autora z osobami które były ofiarami Marca 1968 roku. Autor rozmawia z Żydami których po wydarzeniach marcowych los rzucił w różne zakątki świata (Izrael, Stany Zjednoczone, Skandynawia) oraz tych nielicznych, jak między innymi rodzice Mikołaja Grynberga, którzy zdecydowali się jednak zostać w Polsce.
Każda rozmowa to bardzo osobista opowieść o dzieciństwie, szkole, interakcjach z polskimi rówieśnikami, wchodzeniu w dorosłość i momencie kiedy atmosfera wokół Żydów w Polsce zaczęła się zagęszczać. Wielokrotnie rozmówcy autora przytaczają fragmenty przemówienia Władysława Gomółki które przelało przysłowiową czarę a bilet w jedna stronę był dla wielu jedynym możliwym rozwiązaniem. Ludzi Ci zostali zmuszeni zostawić swój dobytek, rozpoczęte studia, często innych członków rodziny.

Opowieść za opowieścią, historia za historią śledzimy ludzkie dramaty jednak to co czytelnikowi rzuca się w oczy to fakt iż są to historie bardzo do siebie podobne. Mnie w pewnym momencie zlały się one w jeden głos pokolenia żydowskich emigrantów którzy w znacznej mierze odżegnują się od polskich korzeni, nosząc w sobie ogromny żal i niezaleczone poczucie dziejowej niesprawiedliwości której ofiarami się stali.
Myślę że błędem w przypadku tej publikacji było bardzo schematyczne przeprowadzenie tych wywiadów: według jednego scenariusza, z pytaniami powtarzającymi się w każdej rozmowie.
Zatraciła się przez to indywidualność rozmówców a powstał jeden donośny, jednobrzmiący głos pokolenia Marca'68. A może taki był zamysł autora?

Mimo moich indywidualnych odczuć "Księga wyjścia" na pewno zasługuję na uwagę czytelników. Brawa za tytuł, który mówi więcej niż tysiąc słów.
Trudna to lektura, drapiąca nasze polskie sumienia.