Dwie samotności. Dialog mistrzów recenzja

Przed ich spotkaniem zatrzęsła się Ziemia. A potem zapanowało milczenie.

Dialog mistrzów rozpoczął się we wtorek, 5 września 1967 roku. Zegar wskazywał godzinę 13.30. Mario Vargas Llosa i Gabriel Garcia Marquez rozpoczęli swoją historyczną rozmowę. Tuż przed tym dniem Caracas nawiedziło trzęsienie Ziemi, które trwało trzydzieści jeden sekund. Wydawnictwo Muza i Wydawnictwo Znak w ramach dialogu międzywydawniczego postanowiły wydać ową rozmowę w formie drukowanej. Warto wiedzieć, że przez lata krążyła ona w nielegalnie rozprowadzanych kopiach. Wyobrażacie sobie coś takiego? Taką zachłanność czytelniczą, by zstąpić do podziemia i czytać słabej jakości powieloną rozmowę dwóch pisarzy? Takie rzeczy mogły dziać się tylko w magicznej i nieprzewidywalnej Ameryce Południowej. Ale czego się nie robi dla dobrego tekstu, z którego można dowiedzieć się więcej niż z podręcznika dla pisarza.

Ja jedna, ich dwóch

Gdy zaprosili mnie do rozmowy, poczułam się wyróżniona. Czy mogłabym uwielbiać kogoś bardziej niż Marqueza, który towarzyszył mi na studiach i wciąż mi się nie znudził? Czy mogłabym pałać sympatią do kogoś bardziej niż do Llosy, który zajmuje sporą część mojego regału? Dialog mistrzów przyciągnął mnie od razu, a pięknie zaprojektowana okładka sprawiła, że poczułam świeży, ciepły powiew wiosny na początku zimnego majowego dnia. I tak więc zasiedliśmy do rozmowy – ja jedna, ich dwóch. Jeden systematyczny, poważny, nienagannie ubrany. Drugi – z rozczochranymi włosami, otwartym umysłem i poddający wszystko w wątpliwość. Zanurzyłam się w słowa wyjątkowych pisarzy, którzy wznieśli się na latynoamerykańskim boomie. Odmienili prozę XX wieku na zawsze. Po ich słowach nic już nie było takie samo.

Realizm magiczny?

Jedna z większych dyskusji na temat prozy Marqueza dotyczy realizmu magicznego w jego powieściach. Doskonale wyjaśnia to zjawisko, wskazując, że właśnie taki jest świat, który opisuje. Czerpał oczywiście ze swoich osobistych doświadczeń i obserwacji. Wybierał takie wersje i wytłumaczenia, które jego zdaniem lepiej oddawały realia, choć często wydawały się ocierać o fantastykę. Marquez zdaje się być pewny siebie, spokojny i przekonany co do dobrej drogi, jaką obrał w swojej twórczości. Mario Vargas Llosa pozwala mu na swobodne wypowiedzi i oddaje miejsce na piedestale. W tym dialogu to Marquez gra pierwsze skrzypce. Czasami jednak stara się odwrócić te role i pyta Mario o zdanie, jego przemyślenia i oceny. Wkrótce płyniemy już na fali rozmowy, zupełnie tak, jakby rozmawiało ze sobą dwoje najlepszych przyjaciół. Nic jeszcze nie zwiastuje potwornego rozłamu i tego, że nie będą ze sobą rozmawiać aż do śmierci.

Kim jest pisarz?

Jakie są powody, by chwycić za pióro? Dlaczego zrobił to Marquez? Jego przewrotna odpowiedź może kryć w sobie odrobinę prawdy – piszę, by przyjaciele lubili mnie bardziej. Często podkreślane jest to specyficzne uczucie, że książka w pisarzu „siedzi” i czeka, aż ją uwolni. I to jest chyba najbardziej magiczne zjawisko. Oprócz tego jest to jeszcze ogromna praca, odcięcie się od świata i szukanie odpowiednich środków wyrazu. Naszym mistrzom udało się to znakomicie.

Wyjątkowe wydanie

Choć dostaję gęsiej skórki na myśl o nielegalnym podziemnym tekście rozmowy, przepisanym gdzieś po kryjomu, to jednak publikacja Wydawnictwa Znak i Wydawnictwa MUZA bardzo przypadła mi do gustu. Twarda, tłoczona oprawa, delikatna kremowa okładka z wymalowanymi ptakami jest poetycka, oryginalna i stanowi niezwykle cenny nabytek w mojej kolekcji książek. Treść rozmowy wzbogacona jest także o interesujący wstęp, nakreślenie tła tego cudownego dialogu. Oprócz tego mamy dodatek w postaci relacji świadków rozmowy – wiele z nich można się dowiedzieć, do czego bardzo gorąco Was zachęcam. Perełka wydawnicza. Uwielbiam.