Zaburzony umysł recenzja

Ludzki mózg, umysł i psychika fascynowały naukowców od wieków, zafascynował też Erica R. Kandela. Całe swoje życie zawodowe poświęcił właśnie próbom zrozumienia wewnętrznych mechanizmów pracy mózgu oraz motywacji ludzkiego zachowania. Eric R. Kandel został neurobiologiem i za swoje badania nad uczeniem się i pamięcią uhonorowano go Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. Po przejściu na emeryturę zajął się popularyzacją wiedzy na temat funkcjonowania ludzkiego mózgu i jego wpływu na nasze życie. W swojej książce przedstawia wyniki najnowszych badań nad pracą mózgu i jaki one mają wpływ na nasze życie, a głównie na możliwości leczenia chorób psychicznych, które nękają ludzi. Dzięki badaniom genetycznym, obrazowaniu mózgu, a także rozwoju zwierzęcych modelom chorób możemy lepiej pomagać ludziom chorym, choćby przez wcześniejszą diagnostykę, ale też poznać jak funkcjonuje zdrowy mózg. Autor w swej publikacji ogranicza się do już poznanych faktów i nie zajmuje się niepotwierdzonymi hipotezami. Pisze więc, że wciąż nierozwiązaną tajemnicą neuronauk jest nasza świadomość, nasze poczucie siebie. Wiemy, że w ludzkim mózgu występuje dymorfizm płciowy, ale nie wiemy jeszcze jaki wpływ mają na nasze zachowanie. Nie dysponujemy solidną wiedzą o tym, jak dymorfizmy płciowe w mózgu człowieka zarządzają takimi funkcjami poznawczymi jak tożsamość płciowa. Konsekwencją takiego podejścia autora do tematu jest większa jej wiarygodność.

Książkę zaczyna od historii neurologii i psychiatrii, dzięki temu przypomina podstawą wiedzę z tych dziedzin medycyny. Następnie kolejne rozdziały poświęcone są poszczególnym chorobom psychicznym i jakie wprowadzają ograniczenia w życiu chorego. Każdy rozdział jest zbudowany podobnie. Rozpoczyna od historii diagnozowania danej choroby i metod jej leczenia. Następnie omawia najnowsze badania z zakresu genetyki, neurochirurgii i farmakologii. Kończy planem dalszych badań i leczenia danej choroby. Interesujące jest przedstawienie w jaki sposób działanie mózgu ma wpływ na poszczególne choroby. Dla mnie najtrudniejsze, ale też fascynujące były części poświęcone badaniom genetycznym przy poszczególnych chorobach. Dzięki poznaniu, jakie geny zostają uszkodzone, można o wiele szybciej zdiagnozować chorobę, a także wdrażać lepsze leczenie. Oczywiście nie wszystkie zmiany zostały odkryte, a uszkodzenie tego samego genu istnieją w wielu chorobach, gdyż nigdy nie jest to uszkodzenie jednego genu. Pierwsza opisana choroba objawia się najwcześniej i zaburza naszą społeczną naturę, to autyzm. Mnie zainteresowało, że to nie wiek matki ma wpływ na pojawiające się zmiany genetyczne u dzieci, ale wiek ojca i mutacje de novo, których ilość może wzrastać wraz z wiekiem ojca. Drugie opisane zaburzenie jest najczęstszym występującym na świecie i chyba najbardziej dyskredytowanym to depresja, a także choroba dwubiegunowa. Obrazowanie mózgu uświadomiło jakie zmiany w chemii mózgu powoduje depresja, Obrazowanie potwierdziło ponadto, że psychoterapia tak często pogardzana, jest leczeniem o charakterze biologicznym – powoduje fizyczne zmiany w mózgu, tak jak leki, dlatego psychoterapia może być pomocna przy innych schorzeniach mózgu. Interesujące jest, że gdy zablokujemy emocje, będziemy mieć trudności z podejmowaniem decyzji. Ciekawe są rozdziały poświęcone schizofrenii i chorobom związanym z ruchem, czyli chorobie Parkinsona i Huntingtona. Mnie najbardziej zainteresował rozdział dotyczący pamięci, gdyż jesteśmy tym, kim jesteśmy, w dużym stopniu ze względu na to, czego nauczyliśmy się i co pamiętamy. Oprócz chorób takich, jak choroba Alzheimera i otępienia czołowo-skroniowego omawia starzenie się mózgu. Wiemy, że starzeniu się towarzyszy spadek masy kostnej, a przez to poziomu osteokaicyne, który też jest związany z pamięcią. Wniosek, że nie tylko należy ćwiczyć umysł, żeby zachować sprawność umysłową, ale także i ciało. Fascynujące jest jak zaburzenia mózgowe, mają wpływ na naszą kreatywność. Okazuje się, że półkule mózgowe nawzajem siebie ograniczają. Tak więc osłabienie jednej z nich powoduje większy dynamizm drugiej. Z jednej strony może to powodować rozwój zdolności na przykład matematycznych, a z drugiej strony zdolności artystycznych. Można zadawać pytanie, jaki wpływ na twórczość danego artysty miały jego problemy psychiczne. Ważne dla każdego z nas są wzajemne oddziaływania emocji świadomych i nieświadomych, które mają wpływ na nasze zaburzenia lękowe, stresy pourazowe, a nawet zachowania psychopatyczne. Interesujący jest rozdział związany z rozróżnieniem płciowym. Wszystko kończy rozdział: „Świadomość – wielka nierozwiązana zagadka mózgu”

Dla mnie to była fascynująca lektura, napisana w przystępny sposób dla takiego laika jak ja bez wykształcenia biologicznego, czy psychologicznego. Myślę, że dzięki większej wiedzy na temat zaburzeń psychicznych świat byłby o wiele bardziej przyjaznym miejscem dla ludzi dotkniętych nimi i nikt nie musiałby słuchać stwierdzeń: „Weź się w garść.” Z drugiej strony dla ludzi dotkniętych różnorakimi zaburzeniami jest szansa, że najnowsze badania ułatwią wcześniejsze wykrywanie chorób, a także bardziej wydajne ich leczenie i możliwość normalnego życia. Oczywiście książka nie wyczerpuje omawianych tematów, gdyż została napisana dla wszystkich zainteresowanych działaniem mózgu, a nie dla profesjonalistów. Jednak dzięki rozbudowanej biografii, każdy może poszerzyć swoją wiedzę na interesujący go temat.