Paulus - Trauma Stalingradu recenzja

Książka Torstena Diedricha jest pierwszą tego typu biografią Friedricha Paulusa. Jako wielki przegrany i pierwszy pojmany niemiecki feldmarszałek Rzeszy, Paulus został niemal wypchnięty z kart historii. A przecież zapomina się, że wiele udanych kampanii wojskowych nie mogłoby się odbyć bez jego udziału w planowaniu. W końcu sam poprowadził atak na twierdzę Stalingrad, którą zdobył dla swojego Führera. Torsten Diedrich jako pierwszy dokonał tak kompletnych badań na temat Paulusa. W swojej książce opisał każdy aspekt z jego życia, poczynając od najmłodszych lat, wstąpienia do wojska, pracy dla Reichswehry, a później Wermahtu. Opisuje ze szczegółami jego pracę w sztabach wojskowych i dowódcy 6. Armii pod Stalingradem. Ale też na tym nie poprzestaje - po tych wydarzeniach Paulus spędził dziesięć lat w niewoli sowieckiej, w których próbował odszukać siebie i wytłumaczyć z udziału w największej zbrodni przeciwko ludzkości. Kolejny rozdział autor poświęca jego działalności na rzecz zjednoczeni narodu niemieckiego po powrocie do NRD.

Paulus jest postacią niezwykle kontrowersyjną. Jako wysoki rangą oficer i dowódca 6. Armii był odpowiedzialny za brutalne zachowanie swoich podwładnych. Biorąc pod uwagę ilość ofiar po obu stronach (Niemcy ponad 3 miliony, sowieci - ponad 5 milionów) nie dziwi fakt, że wojnę rozpętaną przez Hitlera nazywano totalną. Podczas bitwy o Stalingrad zginęło grubo ponad 300 tysięcy niemieckich żołnierzy. Kolejne tysiące zginęły w niewoli, w obozach lub w drodze do nich.

Książka Diedricha nie należy do łatwych w odbiorze. Jest to typowe opracowanie naukowe, w którym treść naszpikowana jest dużą ilością przypisów. Przypisy te umieszczono na końcu książki i zajmują 63 strony z 568 ogółem. Kolejne 53 strony zajmują źródła, wyjaśnienia skrótów oraz spisy map i wywiadów. Książka podzielona jest na sześć rozdziałów, a ich treść zajmuje 468 stron. Po stronie 288 wstawiono wkładkę ze zdjęciami. Z uwagi na przejrzysty i przystępny język książkę czyta się łatwo. Autor koncentruje się przede wszystkim na wędrówce Paulusa, ale w wielu miejscach poświęca jeden lub dwa akapity na objaśnienie zagadnień dotyczących historii, aby naszkicować czytelnikowi powody takiej lub innej sytuacji. Do plusów książki należy także dokładne przedstawienie zakresu badań. W kilku miejscach Diedrich podkreśla, gdy na jakiś temat informacje są niekompletne, lub jest potrzeba przeprowadzenia dodatkowych badań.

Pozycja warta polecenia przede wszystkim z uwagi na pierwszą kompletną biografię Friedricha Paulusa, ale także ponieważ w sposób dokładny uzupełnia wiedzę o II Wojnie Światowej i początkach NRD.