Kanikuła recenzja

Jan Andrzej Morsztyn uważany jest za jednego z najbardziej utalentowanych polskich twórców barokowych, a także za najwybitniejszego przedstawiciela marinizmu w Polsce. Najczęstszym tematem jego utworów była miłość zmysłowa. Tak samo jest w "Kanikule".

Poeta wykorzystuje do swoich celów różne tradycyjne wzorce opisywania tego uczucia, różne motywy, pomysły, sytuacje, a także różne estetyki. Piękno jawi się w erotykach Morsztyna jako złudne i zależne od subiektywnych odczuć, ale także jako jedyna istotna wartość godna uwagi. Miłość jest dla poety grą, zabawą mającą doprowadzić do cielesnego spełnienia. W wierszach miłosnych tego twórcy można odnaleźć wiele różnych motywów, a tematykę podzielić na wiele podtematów. Jednym z nich jest chociażby pochwała urody ukochanej.

Morsztyn kojarzy miłość z żarem słońca. Stąd tytuł tomiku (tytuł z łac. oznacza pieska, kanikułą określano w Polsce czas największych upałów w lipcu i sierpniu, nazwany w ten sposób od wschodzącego wtedy Syriusza w gwiazdozbiorze Psa). Poeta łączy letnią spiekotę z żarem swojego pożądania i przeciwstawia obojętności ukochanej.

Morsztyn bawi się swoją poezją, stosując przeróżne konspekty, twórczo przekształcając istniejące już motywy, czy parafrazując czyjś wiersz. Stale zaskakuje odbiorcę nie tylko pomysłowością swoich utworów, lecz także ich śmiałością. Świat miłości przedstawia zabawowo, z żartem. Korzysta z różnych form gatunkowych, rodzajów strof i środków stylistycznych. Jego wiersze są niezwykle różnorodne, każdy z nich przedstawia bowiem jakąś inną sytuację liryczną lub motyw, nasuwa inne skojarzenia, oparty jest na odmiennym koncepcie. Poezja miłosna Morsztyna jest ciekawa, oddziałująca na zmysły, niezwykle kunsztowna, pisana barwnym językiem i myślę, że przede wszystkim dostarcza czytelnikowi dużo przyjemności podczas lektury, podobnie jak dostarczała jej najpewniej artyście w czasie tworzenia.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że we wszystkich wierszach miłosnych Morsztyna opisywana miłość to jedynie miłość erotyczna, związana z pożądaniem i zmysłowością. Nie ma w twórczości tego poety dzieł traktujących o uczuciu doskonalącym mężczyznę, duchowym, pozbawionym podtekstu seksualnego, nie ma idealizacji osobowości kochanki, można wręcz powiedzieć, że jest ona traktowana przedmiotowo.