Szczelina recenzja

Są takie książki, które wybierają czytelnika. Narzucają się, pojawiają się niby przypadkiem, a my dostrzegamy je kątem oka...
Nie wiem który już raz z kolei przed moimi oczami pokazała się "Szczelina", której autorem jest Jozef Karika... W końcu ją kupiłam i przeczytałam. Uważam, że była to najlepsza decyzja czytelnicza jaką podjęłam w ostatnim czasie.

Trybecz - pasmo górskie na Słowacji, które spowija aura tajemniczych zaginięć. Ludzie znikają, a jak zdarza się im wrócić, to nie są już tacy sami - nie tylko z uwagi na dziwne okaleczenia.

Pierwsze co nas zdziwi to Przedmowa autora, w której informuje nas nie tylko o tym, kto jest pomysłodawcą treści książki, ale i fakt, że być może jest to prawda - być może, bo to od nas zależy w co uwierzymy.
Kolejnym zaskoczeniem jest forma narracji. Książka jest zapisem wywiadu jaki autor przeprowadził z głównym bohaterem - sfabularyzowany zapis słów.
Postać, która się wypowiada zwraca się bezpośrednio do autora, co daje wrażenie jakby rozmawiała z właśnie nami.

Głównym bohaterem powieści Jozefa Kariki jest Igor - chłopak, który po ukończeniu studiów podejmuje się fizycznej pracy - jako robotnik budowlany. W budynku, którym pracuje odkrywa zamknięty sejf, który udaje mu się otworzyć. Okazuje się, że w środku są dokumenty medyczne - chłopak pracuje w byłym szpitalu psychiatrycznym, oraz kilka płyt gramofonowych, które początkowo w nim zostawia.
Kiedy w domu zapoznaje się z odnalezioną dokumentacją, postanawia wrócić po nagrania. Dokumentacja dotyczy Waltera Fichera (wpiszcie w google: walter fischer batovany - będą informacje, część jest możliwa do zrozumienia bez znajomości języka), który 24 stycznia 1939 roku zaginął w okolicy Zlatna i został odnaleziony 8 maja 1939 roku nieopodal miejscowości Złote Morawce.
Mężczyzna nosił ślady okaleczeń, miał nasilającą się psychozę, bał się światła, odmawiał jakichkolwiek prób nawiązania z nim kontaktu werbalnego.
Jednemu z lekarzy udało się z nim "porozmawiać" i zapis tych właśnie prób jest na taśmach, które odnalazł Igor. Pod odsłuchaniu i nieopatrznym zniszczeniu przez niego zapisu, ciekawość i chęć napisania ciekawego artykułu na bloga, którego prowadzi, skłania go do poszukiwań w internecie. Okazuje się, że sieć jest pełna informacji o zaginięciach mających miejsce we wspomnianym paśmie górskim. Dociera on do stale powtarzającego się artykułu, na podstawie którego tworzy treść na swoją stronę. To zapoczątkowuje ciąg zdarzeń i nawiązanie dwóch znajomości, które prowadzą Igora i jego dziewczynę do samego Trybecza.

Jozef Karika ma dar do opowiadania, mimo dziwnej formy narracji, którą wybrał. Pisze w taki sposób, że tę książkę naprawdę trudno się odkłada. Nawet jak nie zdradza nic szczególnego, to wiąże zdania w taki sposób, że niebywale rozbudza ciekawość. Główny bohater jest młody i żyje współcześnie, język jakim się posługuje jest bardzo realistyczny, a wtrącenia niezwiązane z przedmiotem fabuły, tylko potęgują odczucie prawdziwości relacji.
Do każdej informacji, którą podaje - w przypisie znajdziemy odnośnik, skąd pochodzi, daje nam to możliwość weryfikacji. Często zaznacza, że wszystko co się na kartach powieści dzieje - jest praktycznie niemożliwe, a mimo to jest tak realne i tak straszne, że ja niemłoda już osoba bałam się wyjść z sypialni do ciemnego salonu, i wzdłuż kręgosłupa czułam mrowienie, gęsią skórę.

Autor wie czego się boimy. Nie są to demony - nie z tego świata, nie są to nawet niewyobrażalnie okrutni mordercy. Boimy się poczucia osamotnienia, niewyobrażalnej ciszy, która paraliżuje i osacza, tego czego nie rozumiemy. Dodajmy do tego las pełen artefaktów przeszłości - dziwnych obwarowań bez wejścia, totemów, czy porzuconych obejść i sprawę zaginięć.

Bohaterowie Kariki są kompletnie różni. Główny bohater o górach nic nie wie, interesuje go tylko ciekawy temat na blog, który prowadzi. Mia, dziewczyna Igora, lubuje się w górskich podróżach, Andrej - miłośnik wszelkich nadprzyrodzonych treści i David - fizyk, który nie wierzy w nic nadnaturalnego, twardo stąpa po ziemi i każde niewytłumaczalne zjawisko opisuje jako mistyfikację.
Będziemy z nimi w tym lesie, doświadczymy tego co oni. Od nas zależy tylko czy poczujemy ten klimat, który bez dwóch zdań pieczołowicie zbudował autor i czy uwierzymy w to, co nam zaprezentował. Zapis rozmów z Igorem jest opatrzony nie tylko przypisami, ale i Słowem od autora, który nie przedstawia swojego stanowiska w tej sprawie, nie wiemy czy on sam wierzy w to, co napisał.
Nie przedstawia nam też jedynego wyjaśnienia zaginięć i tego co przytrafiło się grupie śmiałków z opowiadania Igora, co powoduje tylko kolejną porcję niepokoju. Jozef Karika pokazuje też jak niewiele trzeba byśmy stracili pewność siebie, stali się kompletnie niezaradni, rozbici.

Polecam właśnie teraz, w czasie niestabilnej jesiennej pogody, kiedy słońce wcześniej chyli się ku zachodowi. Pozwólcie zabrać się "Szczelinie" do lasu i przy zapadającym zmroku poczuć to mrowienie i rodzący się strach.
Sami zdecydujecie czy to wydarzyło się naprawdę, czy może była to jedynie pareidolia?
Tak jak część mnie na zawsze będzie tkwiła na pokładach Terroru i Erebusa, wraz z członkami Ekspedycji Franklina, tak kolejna cząstka mnie utkwiła w "Szczelinie".