Babel recenzja

Nie wiem, czy uczciwe przyznanie się do tego, że nie znałem twórczości Babla, wywoła choćby maciupką reakcję oburzenia wśród tych bardziej oczytanych, do których należysz, ale nazwisko autora biografii (który – autor, nie Babel – mam nadzieję, wybaczy moje literackie dyletanctwo) wręcz obligowało mnie do sięgnięcia po najnowszą książkę w dorobku Aleksandra Kaczorowskiego.

Po tym karkołomnym wstępie napisać muszę jedno – Kaczorowski zabiera nas na wyprawę zaiste niezwykłą, bo sięgającą w mroczne dzieje czerwonego ustroju. „Babel” to nie książka o twórczości Izaaka, kiedyś Bobla – jest świetnie skonstruowaną opowieścią o burzliwych latach przedwojennych, w których dąs (i wąs) generalissimusa decydował o losach milionów, w tym tych pojedynczych, piekielne uzdolnionych twórców.

Babel, mistrz zdań pierwszych (i wszystkich następnych – powtarzam za Autorem), twierdził, że jest jakby na przekór czasom, w których żył, człowiekiem bez losu. Kochliwy, nieostrożny i o dość nieciekawej fizjonomii Żyd-intelektualista, człowiek sowiecki, budionnowiec, który pisał cudnie i nagle pisać przestał. Oj, dostało się od niego Polakom, dostało – za co zresztą kochano go w stalinowskiej Rosiji, która chyba nie potrafiła otrząsnąć się po warszawskim cudzie. Czytano jego „Armię konną”, może trochę zbyt po łebkach, ale kiedy wczytano się głębiej, spadł Babel z piedestału i skończył tak jak wielu przed nim i jeszcze więcej nieszczęśników po nim.

„Babel” to również opowieść o Rosji, straszliwych latach terroru, artystach i rozkwitającej awangardzie (weźmy choćby kubofuturystę Majakowskiego i pismo LEF), wyjątkowych ludziach tej wyjątkowej epoki (pojawia się tu taki na przykład Gorki czy Olesza) i wreszcie o polityce, zagranicznych wojażach, romansach, miłości i pożądaniu.

Czyta się (ponownie) Kaczorowskiego wyśmienicie, zwłaszcza że staję się świadkiem cudu – szperając w zakamarkach pewnej domowej biblioteki, odkrywam zakurzone i chyba nigdy nieczytane starożytne niemal wydanie bablowskich opowiadań.