Cytaty z książki "Żegnając umarłych. Pamiętnik rodzinny"

“-Polska to cmentarz! - mówił mój ojciec, mrużąc oczy z zajadłą nienawiścią. -To sprofanowany cmentarz. Błoto, gnój, kości, popioły i splądrowane grobowce. Nie można udawać turysty wśród gnoju. Nie można mieć do gnoju stosunku sentymentalnego.”

“Aby budować przyszłość, musimy odkryć nowe znaczenie przeszłości. Przeszłości, która była ukrywana przez represyjne reżimy lub zniekształconea przez politykę zimnej wojny. Albo po prostu przeszłości którą wyparto do otchłani niepamięci, ponieważ myślenie o niej było zbyt bolesne.”

“Pamięć jest klimatem emocjonalnym, bogatym zestawem widoków i zapachów, dźwięków i utrwalonych poglądów, które mogą nie tylko wyjaśniać, lecz również zaciemniać obraz rzeczywistości.”

“Wydaje się, że źródłem powszechnej jedności jest cierpienie lub wspomnienie o cierpieniu.”

“Na pamięć, podobnie jak na historię, nie mamy wpływu. Objawia się ona w nieuporządkowany sposób. Kaskadowo przepływa przez pokolenia w postaci serii nieracjonalnych lęków, tajemniczych ran, dziwnych nawyków. Dziecko przyswaja sobie te lęki i nawyki, nie wiedząc, że są one pamięcią. ”

“Zawiła, dryfująca narracja, obejmująca zagubione szczegóły, przeradza się w inne opowieści i traci realność w elokwencji, która olśniewa i uwodzi słuchacza, odrywając go od rzeczywistości.”

“Z punktu widzenia dziecka kłamstwo otwiera okno na podwójny świat. Jak wkręcające się we włosy nietoperze, wpadają przez nie dwuznaczność i niejasności. Kłamstwo sugeruje, że albo wewnątrz, albo na zewnątrz istnieje coś, co należy ukrywać.”

“Przyswajamy sobie sposób myślenia władcy, kolonizatora, agresora. Żydzi, czarni, imigranci- wszyscy noszą w sobie odrobinę nienawiści do siebie samych, jaką dominująca kultura narzuca "gorszym" śmiertelnikom. Niekiedy uczucie takie zostaje przekształcone w dumę i jest dumnie prezentowane publicznie. Ale rzadko całkowicie się rozwiewa. I zachowuje gorzki posmak wstydu.”