Węzły pamięci

Pamięć zbiorowa jest zjawiskiem budzącym ogromne zainteresowanie współczesnej humanistyki, a równocześnie trochę podejrzanym. W gronie historyków traktuje się ją niekiedy jako wątpliwej wartości siostrę „prawdziwej” historii. Patrzymy na nią z zakłopotaniem, chociaż wiemy, że nie można jej tak po prostu usunąć z rodziny. „Węzły pamięci” – publikacja i sam ten termin – to projekt autorski profesora Zdzisława Najdera. Celem mu przyświecającym była rekonstrukcja pamięci zbiorowej szczególnej generacji: pokolenia, które urodziło się w II RP, uczestniczyło w II wojnie światowej, a potem przeżyło gorycz utraty wolności i trudnych wyborów życiowych w kraju lub na emigracji. Teksty pisali autorzy z różnych środowisk akademickich i intelektualnych, zarówno ludzie pamiętający II RP, jak i historycy średniego i młodego pokolenia. Powstała w ten sposób encyklopedia polskiej pamięci, którą traktuję jako zapis szczególnego polskiego doświadczenia, naszego dziedzictwa i zobowiązania oraz jako podarunek dla mojego i przyszłych pokoleń. Robert Kostro Dyrektor Muzeum Historii Polski (fragment „Wprowadzenia”)