W kręgu resocjalizacji

W kręgu resocjalizacji to zbiór tekstów odnoszących się do zagadnień dotyczących resocjalizacji, czyli działań mających na celu przywrócenie osób, które popełniły przestępstwa lub wykazują dewiacyjne zachowania, do życia w zgodzie z normami społecznymi. Resocjalizacja jest szczególnie ważna w pracy z osobami przebywającymi w zakładach karnych, poprawczych lub innych placówkach zamkniętych, ale dotyczy także tych, którzy poddawani są nadzorowi kuratorskiemu lub uczestniczą w programach resocjalizacyjnych poza zakładami zamkniętymi. Resocjalizacja to trudny i długotrwały proces, który wymaga współpracy wielu specjalistów, w tym psychologów, pedagogów, pracowników socjalnych oraz kuratorów. Monografia porusza również tematykę skuteczności różnych metod resocjalizacyjnych oraz wyzwań związanych z ich implementacją w praktyce. Istotne jest stworzenie zintegrowanego i kompleksowego systemu wsparcia, który nie tylko przeciwdziała wykluczeniu, ale także aktywnie włącza osoby zagrożone w życie społeczne, ekonomiczne i kulturalne, dając im realne szanse na pełnoprawne uczestnictwo w społeczeństwie.

Szeroki zakres i możliwości doskonalenia oddziaływań resocjalizacyjnych wzbudzają wiele dyskusji nad problematyką nowoczesnej resocjalizacji, które sprowadzają się z jednej strony do wskazywania jej ograniczeń, a z drugiej do podkreślania znaczenia, jakie przypisuje się resocjalizacji w ogólnych programach rozwiązywania problemów społecznych. Ujęcie takie jest w pełni uzasadnione, ponieważ skłania do pogłębionych refleksji i analiz zagadnień związanych z procesem resocjalizacji, jak również rozszerza postrzeganie jej istoty o możliwości takich oddziaływań leczniczo-terapeutycznych, które w rezultacie przekładają się na humanizowanie procesu resocjalizacji i readaptacji do środowiska zewnętrznego. Zaproponowane w niniejszej publikacji rozważania naukowe wskazują na konieczność przyjęcia nowych rozwiązań modelowych i narzędzi diagnostycznych możliwych do zastosowania w resocjalizacji tak, aby podstawę zmiany osadzonych stanowiły działania kreatywne, twórcze. Z dotychczasowych doświadczeń można wykorzystywać te, które służą kształtowaniu warunków wspomagających tę zmianę, na przykład przez rekonstrukcję przekonań dotyczących własnych doświadczeń życiowych.

Wśród treści zawartych w obu częściach monografii warto zwrócić uwagę na wszelkie sugestie, które odnosząc się do wskaźników skuteczności resocjalizacji (różnie analizowanych pod względem statystycznym oraz jakościowym), podkreślają specyfikę jednostki penitencjarnej jako instytucji wychowawczej i to, że efektywność resocjalizacji można systematycznie podnosić, monitorując prowadzone działania i dokonując ich ewaluacji. Ułatwia to poszukiwanie nowych rozwiązań i podejmowanie alternatywnych działań przygotowujących nie tylko do satysfakcjonującego powrotu do społeczeństwa, lecz także do funkcjonowania w nim w sposób bezkolizyjny.

Każdy tekst to analiza konkretnego problemu pozwalająca na wielostronny ogląd zarówno czynników sprzyjających skuteczności resocjalizacji jako metodzie służącej przezwyciężaniu sytuacji kryminogennych, jak i tych utrudniających działania prowadzące do eliminowania zachowań godzących w podstawy ładu społecznego. Dlatego warto polecić niniejszą publikację przede wszystkim funkcjonariuszom Służby Więziennej, terapeutom, pedagogom resocjalizacyjnym, kuratorom sądowym, kryminologom, prawnikom oraz studentom różnych kierunków studiów, których program zawiera elementy problematyki resocjalizacyjnej. Uwzględnienie tak szerokiego grona Czytelników wynika z kompleksowego ujęcia problematyki resocjalizacji przestępców, które ma na celu zaspokojenie wielorakich potrzeb poznawczych. Poznanie zawartych w tej książce treści powinno skłonić, zwłaszcza pracowników naukowych i studentów, do rozwijania i pogłębiania wiedzy na temat przedstawionych problemów, a co za tym idzie – do doskonalenia metod służących zapobieganiu i zwalczaniu patologii społecznej, zwłaszcza w kontekście nowych sposobów rozumienia i stosowania interwencji resocjalizacyjnych.