Samorząd terytorialny stanowi we współczesnych społeczeństwach jedną z podstawowych zinstytucjonalizowanych form życia społeczno-politycznego. Jego ranga i znaczenie jest olbrzymie także w Polsce. Nie bez kozery w historii współczesnej naszego kraju jednymi z najistotniejszych punktów przełomu są przywrócenie samorządu w 1990 r. oraz reforma administracyjna z 1998 r. przywracająca samorządowe powiaty oraz tworząca regionalne samorządowo-rządowe województwa. Samorząd terytorialny odgrywa coraz większą rolę w życiu społeczności lokalnych i regionalnych. Wraz z rozwojem instytucji społeczeństwa obywatelskiego staje się partnerem i najważniejszym kreatorem określonych małych i większych terytorialnie wspólnot. Jednakże jego możliwości działania są ściśle wyznaczone przez prawo. Stanowi ono główny przedmiot naszego zainteresowania w niniejszym opracowaniu. Autorzy czerpiąc z dorobku teorii oraz własnej praktyki starali się przybliżyć czytelnikom podstawowe instytucje prawa ustrojowego w zakresie samorządu terytorialnego. Opracowanie to kierowane jest głównie do studentów kierunków prawo i administracja, choć mamy nadzieję, że z zainteresowaniem przyjmą je także praktycy - samorządowcy. Stąd oprócz przedstawienia dorobku teoretycznego, częste nawiązanie do orzecznictwa sądowego. W opracowaniu uwzględniliśmy stan prawny na dzień l września 2005 roku.