Społeczno-polityczna organizacja o nazwie - była jednym z pierwszych komitetów protestacyjnych powstałych na fali oburzenia społeczeństwa polskiego przeciwko postanowieniom traktatu brzeskiego (plany przekazania przez państwa centralne Chełmszczyzny i Podlasia stronie ukraińskiej). Po odzyskaniu niepodległości Straż stała się wpływową organizacją społeczno-polityczną na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Jak dotąd, niewiele uwagi w literaturze historycznej poświęcono działalności Straży Kresowej. Niniejsza praca jest próbą wypełniania tej luki badawczej, i ma na celu przedstawienie struktury organizacyjnej i zanalizowanie wielowątkowej pracy organizacji w latach 1918-1927.