Książka stanowi próbę radykalnej rewizji poglądów na temat dokonań Joachima Lelewela jako historyka. Nie podważając niezwykłej kompetencji erudycyjnej historyka, autor pokazuje ewolucję jego koncepcji dziejów i interpretacji przeszłości Polski w kontekście jej ideologicznych i politycznych uwarunkowań, aż do powstania obrazu niezgodnego z ówczesną wiedzą empiryczną, a nieraz także z poczuciem realizmu.