Celem pracy jest ukazanie społeczeństwa Królestwa Polskiego z perspektywy carskiej policji politycznej oraz prezentacja tych przejawów aktywności społeczno-politycznej Polaków, które znajdowały się w polu zainteresowań rosyjskiej żandarmerii; przedstawienie mechanizmów oddziaływania władz zaborczych na postawy i zachowania poszczególnych grup społecznych. Autor stara się odpowiedzieć na kilka pytań:
- Jakie formy aktywności społeczno-politycznej dominowały w okresie wzmożonej rusyfikacji ?
- Jaką postawę wobec zaborcy i spraw narodowych zajęły w ocenie żandarmerii poszczególne grupy społeczne?
- Skąd dopatrywano się głównych zagrożeń dla rosyjskiego panowania?
- W jaki sposób władze rosyjskie starały się zjednywać zwolenników, a w jaki sposób zwalczać wrogów?
- Jak liczna była grupa kolaborantów?
- Jakie - w ocenie żandarmerii - popełniono błędy w polityce rusyfikacyjnej Królestwa, a jakie odniesiono sukcesy?
- W jakim kierunku ewoluowała polityka władz zaborczych?
- Jakie formy aktywności społeczno-politycznej dominowały w okresie wzmożonej rusyfikacji ?
- Jaką postawę wobec zaborcy i spraw narodowych zajęły w ocenie żandarmerii poszczególne grupy społeczne?
- Skąd dopatrywano się głównych zagrożeń dla rosyjskiego panowania?
- W jaki sposób władze rosyjskie starały się zjednywać zwolenników, a w jaki sposób zwalczać wrogów?
- Jak liczna była grupa kolaborantów?
- Jakie - w ocenie żandarmerii - popełniono błędy w polityce rusyfikacyjnej Królestwa, a jakie odniesiono sukcesy?
- W jakim kierunku ewoluowała polityka władz zaborczych?