Jean Jacques Rousseau (1712-1778) to jeden z najwnikliwszych obserwatorów społecznych wymiarów polityki. Był zagorzałym zwolennikiem opodatkowania najbogatszych, a zarazem uważał, ze harmonia społeczna jest do osiągnięcia poprzez wsparcie klasy średniej. Geniusz łączył filozofię z zainteresowaniami literackimi i pedagogicznymi, a nawet muzycznymi i botanicznymi. Typowy dla XVIII wieku kult rozumu zrównoważył dowartościowaniem emocjonalnej strony człowieka. Był mistrzem dla Kanta, jak i Robespierre'a, wywarł potężny wpływ zarówno na wielką rewolucję francuską, jak i na romantyzm. Nie brakowało także takich, którzy uważali, że jego myśl stoi u podstaw XX-wiecznych totalitaryzmów. Wydaje się jednak, że nieprzemijającym osiągnięciem autora "Umowy społecznej" było dostrzeżenie najważniejszych sprzeczności dręczących naszą współczesną epokę.