Rdza żelazo zmocuje

W serii „Poeci do kwadratu” Marcin Sendecki przedstawia autorski wybór wierszy Franciszka Karpińskiego pod tytułem Rdza żelazo zmocuje. Wybór poprzedzony jest osobistym esejem na temat życia i twórczości jednego z najpopularniejszych poetów polskiego oświecenia, głównego przedstawiciela nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. Pamięć o dawnych wierszach trwa, gdy są one na nowo wydawane i komentowane. W niniejszym wydaniu mamy nie tylko wstęp znakomitego poety Marcina Sendeckiego, ale także posłowie profesora Tomasza Chachulskiego, wybitnego znawcy literatury polskiego oświecenia i edytora dzieł Karpińskiego. Marcin Sendecki pyta: „Na czym właściwie polega poetycka pierwszorzędność Franciszka Karpińskiego?” I odpowiada, w sposób może trochę nieoczekiwany: „Mistrzem żalu jest […]. Żal jest nieredukowalnym elementem i żywiołem ludzkiego świata. Dopóki będzie istnieć, istnieć będzie i Franciszek Karpiński.” Ten poeta żalu jest z kolei dla Tomasza Chachulskiego poetą natury i miłości. Świat poetycki Franciszka Karpińskiego ”to świat natury oglądany oczyma czytelnika Horacego, Jana Kochanowskiego i Jana Jakuba Rousseau – a jednocześnie troskliwego dzierżawcy. Nie przypadkiem jednym z najważniejszych rysów jego wczesnej twórczości jest tęskność gospodarska. […] I choć bohaterowie noszą imiona zaczerpnięte z antycznych, renesansowych i barokowych sielanek, znakiem rozpoznawczym tego świata jest Justyna, która od tej chwili w polskiej kulturze stanie się imieniem literackim. Poszczególne sielanki są swoistą kroniką wypadków miłosnych – Justyna, Laura, Doryda, Chloe, Filis, Palmira, Filon, Korydon, Medon przeżywają kolejne fazy flirtu, zauroczenia, miłości, rozstania, tęsknoty. Trafność psychologicznej obserwacji, zainteresowanie emocjami dziewczyny przeżywającej pierwszą miłość, chłopca nierozumiejącego obojętności kochanki – dają wrażenie świeżości i oryginalności, a przecież Karpiński doskonale potrafił wykorzystać wątki znane z Heroid Owidiusza, poezji miłosnej Katullusa czy z Pieśni Kochanowskiego, a nawet z Baśni tysiąca i jednej nocy.” Tom

Rdza żelazo zmocuje przypomina nie tylko poezję, ale także postać poety, pamiętnikarza, dramatopisarza, tłumacza, publicysty i moralisty.