Dziwne materii pomieszanie: eseje z historii politycznej i szkice z historii kultury, analizy literackie i reportaż o dniu urodzin Karola Wojtyły... W centrum tych - bardzo niekiedy osobistych - rozważań znajdują się zmarli w ostatnich latach Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz i Stanisław Somma, a tematem wiodącym jest ?długie trwanie" przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, sięgające aż do naszej współczesności. Kim byliśmy: Polakami, Litwinami, Rusinami? Jakie były znaki polskiej przestrzeni kulturowej i co znaczyły dla obu ?państwowców": Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Piłsudskiego? Jak w tej polskiej przestrzeni lokowały się odległe miasta na wschodzie: Wilno, Witebsk, Kijów, Dyneburg? Jakie sensy kryły się w ukraińskiej pomarańczowej rewolucji? Czym była nasza Trzecia Rzeczpospolita? Upominanie się o ?mądrość zwyciężonych i umiar zwycięzców", o pamięć narodową, polską tożsamość i tradycję, prowadzi ostatecznie do ukazania dzisiejszych zagrożeń: Prawdziwego Końca Rzeczy Pospolitej - polskości zniszczonej przez polityków.