Praska Wiosna

Czechosłowacki proces odnowy 1968 r., określany mianem „Praskiej Wiosny”, jest jednym z najbardziej fascynujących okresów w dziejach naszych południowych sąsiadów, należy też bez wątpienia do najistotniejszych wydarzeń powojennej historii regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Stanowił on w skali całego bloku państw zwasalizowanych przez ZSRR najdojrzalszą, najdalej idącą próbę zreformowania istniejącego wówczas systemu społeczno-politycznego przy zachowaniu jego socjalistycznego charakteru. Czechosłowackie usiłowania, by nadać socjalizmowi „ludzką twarz” były na tle innych tego typu „zawirowań” w obozie socjalistycznym zjawiskiem wyjątkowym. Zainicjowane i realizowane przez partię komunistyczną miały wiele danych po temu, by zakończyć się sukcesem. Tak się jednak nie stało; zadziałał „mechanizm obronny”, z czasem nazwany „doktryną Breżniewa”. W niniejszej pracy autor starał się ukazać zarówno genezę „Praskiej Wiosny”, jak i jej przebieg: nieśmiałe początki, podstawowe koncepcje programowe nowego kierownictwa partii i państwa, odrodzenie społeczeństwa obywatelskiego, a wreszcie zaostrzanie się konfliktu z „sojusznikami” z Układu Warszawskiego, którego punktem kulminacyjnym stała się sierpniowa interwencja wojskowa. Ostatnia partia tekstu zamyka się datą 17 kwietnia 1969 r.

i dotyczy schyłku procesu odnowy, pełnych niekonsekwencji prób ocalenia wszystkiego, co można było jeszcze uchronić ze spuścizny tego okresu. Próby te dobiegły kresu w momencie zmiany całej ekipy przywódczej i konsekwentnego przystąpienia przez nią do likwidacji zdobyczy „Praskiej Wiosny”.