Pisma zebrane. Tom 5. Wisła. Wiatr od morza. Międzymorze

Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW „Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw przemian na rynku wydawniczo-księgarskim, a następnie choroby i wreszcie śmierci profesora Golińskiego (w roku 2008) – tempo prac zostało spowolnione i w końcu ustało. Z planowanych 39 tomów dotychczas ukazało się 21 tomów: 15 tomów utworów literackich i 6 tomów listów.

Obecnie Fundacja zdecydowała się – już samodzielnie, bez współudziału SW „Czytelnik” – wznowić edycję „Pism zebranych”, rozpoczynając ją od opublikowania ośmiu niewydanych dotąd tomów utworów literackich, przygotowywanych jeszcze za życia profesora Golińskiego i pod jego kierunkiem.

Na początek projektuje się wydać tom 5. „Pism zebranych”, zawierający tzw. trylogię nadmorską Żeromskiego – tom kompletnie przygotowany do druku przez profesora Golińskiego. Zbigniew Goliński, który niejednokrotnie wypowiadał się jako teoretyk na temat zbiorowych wydań dzieł pisarzy polskich, tutaj występuje jako „praktyk”; w praktycznym postępowaniu edytorskim realizuje formułowane przez siebie postulaty. Przygotowując tom 5. „Pism” wykonał ogromną pracę, zachowało się bowiem wiele notatników oraz brulionowych wersji utworów składających się na trylogię nadmorską, a niektóre fragmenty „Wiatru od morza” – drukowane najpierw w czasopismach, a potem w książce – mają po parę wersji czystopisowych; wszystkie te rękopiśmienne przekazy, podobnie jak edycje książkowe za życia Żeromskiego i trzy powojenne wydania Stanisława Pigonia, Zbigniew Goliński poddał analizie, ustalił poprawny tekst utworów, eliminując (nieliczne) omyłki autora oraz (znacznie liczniejsze) błędy kolejnych wydawców i drukarzy, napisał obszerne noty wydawnicze, gdzie uzasadnił celowość i konieczność wprowadzonych poprawek, przedstawił okoliczności powstawania utworów oraz wykorzystane przez Żeromskiego źródła (historyczne, literackie, językowe), scharakteryzował przemiany, jakim podlegał tekst utworów. Przygotowany do druku tom 5. „Pism zebranych” jest efektem kilku lat pracy jednego z największych autorytetów we współczesnym naukowym edytorstwie tekstów literackich.

Pisma zebrane. Seria 1, Nowele, opowiadania i inne utwory epickie / Stefan Żeromski ; pod red. Zbigniewa Golińskiego ; Instytut Badań Literackich PAN ; 5