Hölderlin w świetle swoich – w sumie niewielu i też niezbyt długich – tekstów teoretycznych jawi się jako jeden z prekursorów niemieckiego idealizmu, wytrawny teoretyk poezji, ale nade wszystko twórca starający się wykroczyć poza jedynie systemotwórczy charakter myślenia, i to dzięki namysłowi nad naturą i rolą liryki, dramatu i eposu. Hölderlin swobodnie porusza się pomiędzy filozofią a poezją, zwłaszcza w tej drugiej – specyficznie przy tym rozumianej – widząc istotny czynnik kształtowania człowieka. Jakkolwiek gest to do pewnego stopnia typowy dla wczesnej fazy rozwoju idealizmu niemieckiego, to jednak Hölderlinowska wersja pozostaje osobna, także ze względu na niepowtarzalny język, nierzadko trudny do zrozumienia, bo na bieżąco kształtowany jako narzędzie wyrazu rodzących się dopiero intuicji. Równorzędnym źródłem inspiracji i punktem odniesienia są tu z jednej strony Platon, Kant, Fichte, z drugiej – Homer, Sofokles i Pindar.