Poniższe opracowanie ma za zadanie przede wszystkim zaprezentowanie form ochrony praw i wolności w Polsce oraz instytucji realizujących tą ochronę. Zainteresowaniem objęty został nie tylko stan obecny, ale również okres od lat osiemdziesiątych, szczególnie drugiej ich połowy, kiedy to rozpoczęły się reformy systemowe. Ponadto prezentuje ono zagadnienia związane z ochroną praw i wolności, takie jak przedmiotowy i podmiotowy zakres tej ochrony, uwarunkowania ochrony oraz nieprawidłowości ochrony praw i wolności. Spis treści: WSTĘP Rozdział I Zakresy ochrony praw i wolności 1. Przedmiotowy zakres ochrony praw i wolności 1.1. Prawa i wolności oraz inne pojęcia związane z ich ochroną 1.2. Konstytucyjne oraz ustawowe prawa i wolności 2. Podmiotowy zakres ochrony praw i wolności 2.1. Podmioty uprawnione do ochrony praw i wolności 2.1.1. Ochrona obywateli polskich na terytorium RP 2.1.2. Ochrona praw i wolności Polaków i Polonii poza granicami RP 2.1.3. Ochrona cudzoziemców w Polsce 2.2. Podmioty zobowiązane do ochrony praw i wolności - wprowadzenie ROZDZIAŁ II Ochrona praw i wolności przez organy władzy ustawodawczej ROZDZIAŁ III Ochrona praw i wolności przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Rozdział IV Ochrona praw i wolności przez organy administracji 1. Rada Ministrów 2. Prezes Rady Ministrów 3. Ministrowie 4. Przewodniczący urzędów, komitetów itp 5. Wojewodowie 6. Organy administracji samorządowej 7. Postępowania administracyjne o charakterze pozasądowym ROZDZIAŁ V Ochrona praw i wolności przez organy wymiaru sprawiedliwości 1. Uwagi wstępne 2. Sąd Najwyższy 3. Sądy powszechne 4. Sądownictwo administracyjne 5. Sądownictwo wojskowe 6. Krajowa Rada Sądownictwa ROZDZIAŁ VI Ochrona praw i wolności przez trybunały 1. Trybunał Konstytucyjny 2. Trybunał Stanu ROZDZIAŁ VII Ochrona praw i wolności przez organy kontroli państwowej i ochrony prawa 1. Najwyższa Izba Kontroli 2. Rzecznik Praw Obywatelskich 3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji 4. Rzecznik Praw Dziecka 5. Ombudsmani lokalni 6. Instytucje inspekcyjne 7. Instytucje quasi - ombudsmana ROZDZIAŁ VIII Ochrona praw i wolności przez pozostałe organy ochrony prawnej 1. Organy pomocy i obsługi prawnej 2. Prokuratura i inne organy ścigania karnego 3. Straże i służby 4. Inne organy ochrony prawnej ROZDZIAŁ IX Ochrona praw i wolności przez inne instytucje krajowe 1. Stowarzyszenia i fundacje 2. Związki zawodowe i organizacje pracodawców 3. Partie polityczne 4. Kościoły i inne związki wyznaniowe 5. Samorządy zawodowe 6. Media ROZDZIAŁ X Ochrona praw i wolności przez instytucje międzynarodowe 1. Organizacja Narodów Zjednoczonych 2. Rada Europy 3. Unia Europejska 4. Inne europejskie organizacje regionalne 5. Organizacje wyspecjalizowane 6. Organizacje pozarządowe ROZDZIAŁ XI Uwarunkowania ochrony praw i wolności w Polsce 1. Uwarunkowania historyczne 2. Uwarunkowania zewnętrzne 3. Uwarunkowania wewnętrzne 3.1. Uwarunkowania polityczno-ustrojowe 3.2. Uwarunkowania prawne 3.3. Uwarunkowania ekonomiczne 3.4. Uwarunkowania społeczne ROZDZIAŁ XII Nieprawidłowości ochrony praw i wolności 1. Uchybienia w zakresie tworzenia prawa 2. Uchybienia w zakresie stosowania prawa 2.1. Typowe wady stosowania prawa przez organy administracji 2.2. Typowe wady stosowania prawa przez sądy 2.3. Wady stosowania prawa przez inne organy i instytucje ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA