Rozprawa jest syntezą wiedzy o funkcjonowaniu jezior, głównych komponentów krajobrazu pojeziernego i ich ważnych ogniw sieci wodnej tych obszarów, oraz ich roli w kształtowaniu obiegu wody i materii biogennej w krajobrazie młodoglacjalnym. Przedstawiono specyfikę hydrograficzną obszarów młodoglacjalnych Polski Północno-Wschodniej, określono rolę, jaką pełnią jeziora w obiegu materii w zależności od położenia w systemie rzeczno-jeziornym oraz wykazano specyfikę funkcjonowania systemów rzeczno-jeziornych.