Esej niniejszy drukowany już w odcinkach na łamach "Życia Literackiego" i "Polityki", jest próbą naświetlenia warunków w jakich dokonywał się w wieku XX proces asymilacji polskich Żydów do kultury ogólnonarodowej. We współczesnej twórczości literackiej krytyk poszukuje świadectwa skomplikowanych, pełnych wewnętrznych napięć i zewnętrznych urazów, losów tej cząstki kultury polskiej, która stała się dziełem pisarzy pochodzenia żydowskiego.