O przyjemności

Monografia O przyjemności pomyślana jest nie tylko jako historyczne ujęcie kategorii „przyjemność”, ale także wynika z założenia, że dla zrozumienia pewnych zjawisk trzeba badać ewolucję ich pojęć od źródeł poczynając. Ponadto ma służyć zrozumieniu fenomenu, który rządzi współczesnym zachodnim społeczeństwem konsumpcyjnym, w którym kluczową rolę odgrywa konieczność zaspokojenia potrzeby doznawania przyjemności. Aby to osiągnąć należało przyjrzeć się pojęciu i teoriom przyjemności w dziejach filozofii i kultury europejskiej.

Najistotniejsza i najbardziej pogłębiona dyskusja filozoficzna na temat przyjemności toczyła się na gruncie filozofii starożytnej, w szczególności greckiej. Zawartość problemowa monografii sprowadza się do następujących zagadnień: starożytna hedone; przyjemność w chrześcijańskim średniowieczu; renesans przyjemności?; przyjemność jako przedmiot filozoficznego namysłu w filozofii XVII w.; różnorodność barw przyjemności we francuskim oświeceniu, brytyjska oświeceniowa filozofia moralności. Każde z wymienionych zagadnień posiada bogatą strukturę wewnętrzną, informującą o bardziej szczegółowych treściach tam przedstawianych i analizowanych.

Przesłaniem monografii jest m.in. wskazanie, że bezkrytyczna absolutyzacja przyjemności nie powinna być celem działania i, jak się wydaje, zasadniczo nie była. Wyjątkiem od tej zasady był oświeceniowy libertynizm francuski ze skrajnym w kulturze hedonizmu stanowiskiem Markiza de Sade.

[…] Książka Lesława Hostyńskiego jest dziełem oryginalnym, po raz pierwszy w polskojęzycznej literaturze zbierającym w uporządkowaną całość historycznie ukształtowane pojęcia, teorie i oceny przyjemności. Oparta jest na źródłach filozoficznych, etycznych, teologicznych, literackich, opisach obyczajowego traktowania fenomenu przyjemności w ludzkim życiu. Dominuje w niej perspektywa historyczna doprowadzona do epoki oświecenia, w której hedonizm antropologiczny mimo prób ujęcia go w ramy libertynizmu związano z etycznymi wymaganiami utylitaryzmu. Książka cieszy swoją różnorodnością ujęć, bogactwem opisów radzenia sobie z wyzwaniem płynącym z doświadczenia atrakcyjności przyjemności, z prób jego zrozumienia, nazwania, oddzielenia rodzajowego, a wreszcie z dróg namysłu nad intuicją przyjemności, namysłu nadającego stosunkowi do przyjemności status wartości pośród innych wartości.

Wymienione walory książki spełniają w znacznej mierze postulat Władysława Tatarkiewicza, by wielkie idee opisywać od korzeni historycznych, ukazywać ich historyczną ewolucję. Sądzę, że popularność dzieła […] może w jakiejś mierze zrównać się z popularnością traktatu O szczęściu. Książka zainteresuje badaczy fenomenu przyjemności, historyków, psychologów, etyków, teologów, studentów, młodzież licealną i w ogóle czytelników literatury humanistycznej.

dr hab. Ryszard Wiśniewski, prof. UJD

(z recenzji)