Myśl, mowa i czyn

Niniejsza edycja zawiera pisma polskie Kazimierza Twardowskiego z zakresu logiki i gramatyki, epistemologii i psychologii, estetyki i etyki, metodologii i dydaktyki oraz historii filozofii, które zostały opublikowane, ale nie znalazły się dotąd w żadnym wydanym tomie zbiorowym jego prac, ani nie stanowią jego samodzielnych pozycji książkowych. Z bogatej spuścizny naukowej Kazimierza Twardowskiego ukazały się dotąd po polsku w formie samodzielnych książek: Wyobrażenia i pojęcia (1898), Zasadnicze pojęcia dydaktyki i logiki (1901), O filozofii średniowiecznej wykładów sześć (1910), Mowy i rozprawy (1912), Rozprawy i artykuły filozoficzne (1927), Rozprawy (1938), Wybrane pisma filozoficzne (1965), Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych (1992), Etyka (1994), Dzienniki (1997) oraz Filozofia i muzyka (2005). Kazimierz Jerzy Adolf Ogończyk ze Skrzypny Twardowski (*20.10.1866, Wiedeń – ?11.02.1938, Lwów) był jedną z najważniejszych i najwszechstronniejszych postaci kultury polskiej pierwszej połowy XX-wieku. Jako uczony był autorem znakomitych rozpraw ze wszystkich dziedzin filozofii – od logiki, przez ontologię i epistemologię, po estetykę i etykę – a także prac z zakresu jej historii, psychologii i dydaktyki; komponował też pełne ekspresji pieśni, z których niestety większość zaginęła w zawieruchach wojennych. Jako nauczyciel był mistrzem kilku pokoleń filozofów i szerzej humanistów tej miary, co Jan Łukasiewicz, Władysław Witwicki, Zygmunt Zawirski, Stefan Baley, Stanisław Leśniewski, Tadeusz Kotarbiński, Władysław Tatarkiewicz, Tadeusz Czeżowski, Kazimierz Ajdukiewicz i Izydora Dąmbska – którzy stali się trzonem znanej na całym świecie formacji intelektualnej, zwanej „Szkołą Lwowsko-Warszawską”. Jako obywatel nadawał ton środowisku nauczycielskiemu, przewodnicząc w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku wpływowemu Towarzystwu Nauczycieli Szkół Wyższych i przez całe życie prowadząc rozległą korespondencję z licznymi przedstawicielami kół opiniotwórczych Kraju; dzięki ostrożnym, ale stanowczym i wytrwałym działaniom doprowadził m.in. do pełnej repolonizacji szkolnictwa w zaborze austriackim.