Choć twórczości Jana Matejki zdominowała wyobrażenia o historii Polski, to jednak niewielu odczytało istotny sens jego wizji. Presja oczekiwań sprawiła, że złożone przesłanie artysty zostało ograniczone do wątku, który najlepiej koił obolałą polską sztukę. Poza tym mitologizowano wizerunek samego Matejki, ukazywanego jako żywy pomnik : rycerz bez skazy, tytan sztuki i heros narodowego czynu.