Kultura polska w procesie przemian

Kultura jest czymś w rodzaju filtru lub niewidzialnej powłoki dla społeczeństwa. Decyduje o tym, co w nie włączyć, a co odrzucić. Zbyt częste i gwałtowne [...] wprowadzanie nowych elementów w życie społeczne powoduje osłabienie w kulturze jej mechanizmu selekcji. Uruchamiają się w niej wówczas dwa inne mechanizmy: izolacji lub nadmiernej otwartości. W sytuacji izolacji kultura kostnieje i słabnie jej dynamizm rozwojowy, w nadmiernej otwartości traci specyfikę i odrębność. Gwałtowne zmiany w dziedzinie kultury [...] mogą zatem zniszczyć istotne elementy dziedzictwa kulturowego, mogą naruszyć ich równowagę, mogą wytworzyć próżnię w świadomości społecznej. Wówczas słabnie tożsamość społeczeństwa, a nawet grozi mu niebezpieczeństwo jej utraty. Zjawiska te omawia niniejsza książka [...]. Troska o kulturę w procesie gwałtownych prze- mian politycznych i gospodarczych to jednocześnie troska o społeczeństwo, o jego tożsamość, a więc o jego swoistość i odmienność, o dynamizm i rozwój o własnych siłach (ze "Wstępu).