Kod kapitalizmu

"Kod kapitalizmu" obiecywał wiele, czyli wgląd w niedostrzegalne działanie idei późnego kapitalizmu na życie codzienne ludzi jako konsumentów, prosumentów i innych kategorii użytkownika produktów i dóbr kultury. Głównym założeniem książki jest teza, że kapitalizm tworzy osnowę dla naszego sposobu myślenia i spostrzegania rzeczywistości i jest on tak uwewnętrzniony, że nie zauważamy niewidzialnych sznurków, które decydują o naszych wyborach.

Marcina Napiórkowskiego sporadycznie czytywałam na blogu lub w "Polityce", z grubsza wiedziałam, czego się spodziewać. Niestety książka, w odróżnieniu od artykułów, wydawała się mi niespójna, przede wszystkim z braku jasno sprecyzowanego adresata. Autor oscyluje pomiędzy niemal akademickim wykładem napisanym hermetycznym językiem współczesnych humanistów a potocznym językiem zrozumiałym dla szerokiego odbiorcy. Również pewne tezy, zwłaszcza z rozdziału o pięknie, nie były dla mnie przekonująco uargumentowane. Ciało stało się produktem a nawet jeśli nim nie jest (patrz kampania Dove), to i tak jest.

Tytułowe Gwiezdne Wojny, Coca-Cola i najlepsi piłkarze akurat są mi dość obojętni, śmiem twierdzić, że ich moc oddziaływania słabnie z wiekiem. Z drugiej strony to tylko przykłady, bo przecież nie jestem wyjęta spod wpływu niewidzialnych nacisków. 

Mocnymi elementami książki były rozdziały o obecności marek i ich ewolucji, o konkurujących wizjach patriotyzmu i ich materialnych oznakach oraz o modzie retro na lata ...

Trochę mi się ta książka zlała w jedną całość z poprzednią przeze mnie czytaną czyli ,,Rytuałami". Tamtą pochłonęłam i była dla mnie prostym i przejrzystym spojrzeniem na coś co jest nieodłączną i nieuświadamianą częścią naszego życia. Podobnie jest z kapitalizmem. Napiórkowski próbuje pokazać w swojej książce mechanizmy jakie rządzą współczesnym światem. Nie jest to jednak lektura popularnonaukowa. To zdecydowanie mocniej zanurzona w naukowe schematy praca, która pod wieloma względami będzie zrozumiała dla specjalisty, a nie typowego laika jak ja.

Mimo, że dużo miejsca zajmuje naukowe podejście do tematu oraz bardzo socjologiczne podejście nie można przejść obojętnie obok wielu zaskakujących przykładów jakie pojawiają się w tej pracy. Zdecydowanie zaskoczyło mnie podejście do patriotyzmu rozpatrywane z perspektywy Stanów Zjednoczonych i Polski. W tych pierwszych patriotyzm jest przezroczysty - symbole i znaki są tak naturalne, że ich już się nie zauważa oraz jest też w pewien sposób marką samą w sobie. Zdecydowanie odmienne oblicze patriotyzmu mamy w Polsce gdzie ubranie koszulki czy wywieszenie flagi jest pewną deklaracją i nie jest tak naturalne.

Praca Napiórkowskiego ma już kilka lat i zdecydowanie nie nadążyła za tym co stało się na świecie. Podczas gdy autor snuje refleksje o tym czy ciało ludzkie może być przestrzenią marketingową, kolejni ,,influencerzy"udowadniają nam, że granica nie istnieje i w każdy możliwy sposób można reklamować produkty....