Opinia na temat książki Jesień patriarchy

Czy zastanawialiście się kiedyś, jak przelać na kartkę papieru strumień świadomości, aby jak najlepiej odzwierciedlić rzeczywisty przebieg nieskrępowanych myśli? Bez wątpienia powstałby zapis chaotycznego monologu wewnętrznego o różnorodnej zawartości. Myśli nie dadzą się poskromić i ułożyć w elokwentne, uporządkowane zdania. Wybiegają w przyszłość i przeszłość kiedy tylko im się podoba. Zmieniają się szybko jak w kalejdoskopie. A co zrobić, jeśli nie ma żadnych ram czasowych, mamy do czynienia z kilkoma postaciami i historią zdającą się nie mieć końca? Na dodatek w tym wszystkim jest zawarta poważna problematyka - kulturowa, społeczna, polityczna? Polecam przeczytać Jesień Patriarchy Gabriela Garcii Marqueza. Marquez stworzył wielowymiarową powieść o karykaturalnym, alegorycznym i baśniowym charakterze. Głównym bohaterem oraz przedmiotem dyskursów innych osób jest bliżej nieokreślony w czasie i przestrzeni dyktator. Dzierży on władzę absolutną, nie mającą początku ani końca, podobnie jak jego istnienie. Jednak pod powłoką grozy, władzy i ciężkiej ręki kryje się osoba paranoidalna, osamotniona i pełna obaw. Dyktator wzbudził mój niepokój wewnętrzny - jako reprezentant tyranii nie znoszącej sprzeciwu był zdolny do bestialskich kroków. Z drugiej strony wydawał się zagubiony w swoich działaniach i obarczony ciągłą niepewnością oraz osłabiającymi lękami. Zdawał się działać na zasadzie "co mnie nie zabije, to mnie wzmocni". Uciskani znali tylko jedną stronę - tą gniewną, bezlitosną twarz uzurpatora, symbol upadku sprawiedliwego panowania. „Jesieni patriarchy” stanowczo wyróżnia się swoim skomplikowanym i pomysłowym skonstruowaniem na tle wszystkich powieści, jakie do tej pory przeczytałam. Narracja zdaje się być recytowana z pamięci, aczkolwiek chaotycznie i achronologicznie. To także próba maksymalnego wykorzystania możliwości składni i stylistyki -jedno zdanie potrafi zajmować miejsce kilkunastu stron. Nasuwa się na myśl, że to wspomnienia z najgłębszych i najbardziej osobistych zakamarków pamięci, wypływające na wierzch w dowolnej kolejności. Powieść czyta się z niedowierzaniem, że za pomocą rzadko przerywanego toku mowy można stworzyć tak wielostronny obraz fikcyjnego świata i specyficznej przestrzeni. Ze zdumieniem stwierdziłam, że jego elementy się ze sobą zazębiają i jednak tworzą jakąś hierarchię. Achronologiczna narracja w powieści najwyraźniej dzieli się na duże cztery części. Przypomina zapisany chaotycznie strumień wspomnień narratora, przytaczającego w owym wywodzie także wypowiedzi i myśli mnóstwa postaci. Potok wypowiedzi mimo wrażenia chaosu utrzymany jest jednak w spójności. Autor rzadko daje wytchnienie czytelnikowi przez zakończenie strumienia zdań kropką. Świat przedstawiony w powieści wydaje się być surrealistyczny, pochodzący z sennego koszmaru, w którym podążamy z miejsca na miejsce bez konkretnego celu, a nasza wyobraźnia uwolniona z więzów realności szaleje. Absurd przewyższa absurd w chociażby początkowym opisie pałacu dyktatora. Najbardziej intrygującym elementem powieści jest narracja, nieodłączna, jeżeli chciałabym omówić styl tej książki - kim właściwie jest narrator? Pozwolę sobie na nieco dłuższą analizę na ten temat. Raz występuje jako zaangażowany świadek i uczestnik wydarzeń, aby później zniknąć, ustępując głosu postaciom ze świata dyktatora, po czym powraca i wypowiada się w imieniu również nieokreślonej grupy osób. Odczułam wrażenie, że narrator się śpieszy, nie ma czasu na przemyślenie swojej wypowiedzi i daje nieograniczony upust odczuciom, przez co nieuważny czytelnik może się szybko zgubić w tej plątaninie myśli. Narrator jest obecny począwszy od zdarzeń masowych, manifestacji, do najbardziej intymnych, kameralnych, prywatnych scen, gdzie w rzeczywistości nie mógłby się znajdować, np. przy osobistym czuwaniu dyktatora przy łożu matki. To on spontanicznie decyduje, kiedy udzielić głosu postaciom i w jakich okolicznościach. Dlaczego akurat Jesień patriarchy? Patriarcha kojarzy mi się z metaforą ojca całego narodu, odpowiedzialnym i godnym swojego stanowiska władcą, którego nie gnębią moralne rozterki i wyrzuty sumienia. Patriarcha powinien być zwierzchnikiem określonej części ludzkości o silnych fundamentach etycznych. Mam nadzieję, że wprowadziłam tylko ziarno zamieszania w Waszych głowach i jednocześnie zainteresowałam Jesienią patriarchy - to podobne uczucie do tego, jakie ja miałam po zakończeniu tej wymagającej lektury. Myślę, że nie można być obojętnym wobec tej pozycji. Albo się ją pokocha i pochwali, albo uzna za stracony czas i skrytykuje. http://www.skrzatowisko.blogspot.com/