Do napisania niniejszej pracy skłonił mnie brak uniwersyteckiego podręcznika historii starożytnego Rzymu i związane z tym trudności dydaktyczne. Wydane dotychczas w języku polskim prace o charakterze syntezy historycznej nie były pomyślane w zasadzie jako podręczniki do nauki dla studentów i tę rolę mogły spełniać tylko częściowo.