Historia, metahistoria i zło

Jednym z aksjomatów znacznej części żydowskiej myśli teologicznej po Zagładzie jest pogląd, że z uwagi na swoją naturę Holokaust spowodował załamanie się tradycyjnego języka i kategorii, których Żydzi we wcześniejszych stuleciach używali do opisywania i rozumienia historycznych katastrof. Analiza pism tradycjonalistycznych żydowskich myślicieli, którzy z teologicznymi pytaniami stawianymi przez nazistowskie prześladowania zmagali się w czasie ich trwania, sugeruje jednak, że założenie to dalekie jest od oczywistości oraz że przyczyn kryzysu teodycei w żydowskiej teologii XX wieku należy upatrywać w procesach historycznych i intelektualnych znacznie poprzedzających Holokaust.

Historia, metahistoria i zło. Teologia żydowska w odpowiedzi na Zagładę to nowatorska analiza porównawcza teologicznych rozważań najważniejszych żydowskich myślicieli tworzących podczas Holokaustu i w późniejszym okresie. Zwykle są oni rozpatrywani w izolacji – porównawcze podejście Barbary Krawcowicz pozwala odkryć podobieństwa i różnice. Równocześnie książka jest bardziej historycznie zniuansowana niż poprzednie prace na ten temat, ponieważ analizuje odpowiedzi na Zagładę w szerszym kontekście historii teologii żydowskiej i uwypukla w ten sposób znaczenie jej spotkania z nowoczesnością. Monografia rozjaśnia i zarazem komplikuje tradycyjne i bardziej nowoczesne teologiczne zmagania z Holokaustem w myśli żydowskiej. Z tego powodu jest to ważna lektura dla osób pragnących zrozumieć głęboki teologiczny wpływ tych wydarzeń i wyzwanie, jakie stanowią dzisiaj dla żydowskiego życia i refleksji.

Prof. Avril Alba