Tom II Dziejów rzymskich Ammiana Marcellina obejmuje lata 363-378. Autor kreśli dalszy ciąg historii rzymskiej według tej samej oryginalnej koncepcji, w której jest miejsce i na naukowość, i na piękną literaturę. Nad cesarstwem rzymskim - po zgaśnięciu gwiazdy cesarza Juliana, bohatera tomu I - zawisły mroczne chmury, rezultat piętnastoletnich rządów nieudolnych cesarzy; niebawem na państwo spadnie niesłychana klęska pod Hadrianopolem, ulegnie zagładzie kwiat rzymskiego wojska i zginie cesarz Walens. Odtąd plemiona germańskie, uchodząc przed nieznanym ludem Hunów, będą zalewać i niszczyć ponad tysiącletnie dzieło Romulusa i jego potomków. Ammianus nie wierzy w upadek państwa, ostrzega i daje rady, ukazując rzeczywistość bez przemilczeń i upiększeń. Jego łacińskie dzieło prezentujemy Czytelnikowi w języku polskim po raz pierwszy.