Duchy z miasteczka Demmin

Demmin – małe miasteczko w Niemczech to miejsce chyba najbardziej znane ze zbiorowego samobójstwa ok. 900 mieszkańców w 1945 r. przed wkroczeniem armii radzieckiej. Jest to również miejsce zamieszkania nastoletniej Larissy, pragnącej zostać reporterką wojenną i zmagającą się z ciężarem śmierci, który wprawdzie nie dotknął jej osobiście, ale mocno zaważył na losach jej rodziny. Jej sąsiadką jest pani Dohlberg. Ona, z kolei, doskonale zna historię, jaka wydarzyła się w mieście w czasie wojny, bo czynnie w niej uczestniczyła. Teraz, stojąc przed koniecznością przeprowadzki do domu spokojnej starości, musi zadecydować, czy przeszłość zaklęta w murach jej domu w Demmin pozwoli jej odejść.

Ta książka to nie jest analizą zjawiska zbiorowych samobójstw, do jakich doszło w Niemczech w 1945 r., na fali rozgłoszonej przez Goebbelsa zbrodni w Nemmersdorfie. Właściwie o co chodzi z duchami miasteczka Demmin, odkrywamy bardzo powoli, czepiając się rzuconych mimochodem przez bohaterów przypadkowych zdań. Może dlatego tak bardzo poruszają. Ale wydaje mi się, że nie to jest tu kluczowym motywem. Autorka zwraca bardziej uwagę na fakt, że nie można iść do przodu, nie godząc się z tym co nas kiedyś spotkało. Fakt, że w Demmin te cienie przeszłości są szczególnie mroczne, jeszcze bardziej uwypukla ten problem. Ciekawa jest też to, że na kwestie II wojny światowej mamy tu spojrzenie z niemieckiej perspektywy. Dla wielu czytelników może to być nowość. Książka bardzo i...

Niemieckie miasteczko Demmin nad rzeką o nazwie Piana.

"(...) setki tutejszych mieszkańców weszły do wody, z kamieniami w kieszeniach, dziećmi przytoczonymi do ciała (...)"

Jest to wydarzenie, które naprawdę miało miejsce w 1945 roku po wejściu armii radzieckiej.

Larissa mieszka z matką. Na jabłonce w ogrodzie zwisa na czas. W lodowatej wodzie uczy się odporności na zimno. Chce zostać reporterką wojenną i stąd te i inne ekstremalne próby. Jest fanką Davida Blaine'a i jest zdeterminowana osiągnąć swój cel. Ponadto czasem sprząta na cmentarzu pomagając starszej administratorce i zarabiając w ten sposób.
Chodzi też oczywiście do szkoły. Ma jedną przyjaciółkę. I Timo, tak jakby znajomego. Jej relacje z matką są... nieco dziwne. Z ojcem widuje się zbyt rzadko. Wszyscy mierzą się ze stratą Jammiego, brata Larry.

Druga bohaterka to pani Dohlberg, wiekowa sąsiadka, obserwatorka, ale dyskretna i nie wścibska. Szykuje się do przeprowadzki do domu seniora. Pakuje swoje rzeczy. Wspomina też czas, gdy kończyła się wojna i to, co się wtedy wydarzyło. Była wtedy jedną z nielicznych...

Nie jest to opowieść o tym, co wydarzyło się w przeszłości. Tematem jest teraźniejszość. Dwie bohaterki, które znają się tylko z widzenia. Są w różnym wieku. Nastolatka i staruszka, podejmujące ważne decyzje, wynikające z sytuacji, w jakich się znajdują.

Interesująca lektura. Debiut autorki, na który warto zwrócić uwagę.

Jak bardzo miejsce, w którym dorastamy wpływa na nasze życie? Czy kształtuje nasze charaktery i determinuje podejmowane decyzje?

Larry dorasta w niemieckim miasteczku Demmin, w którym w 1945 roku w obawie przed nadciągającą Armią Czerwoną niemal tysiąc osób popełniło samobójstwo. Jak wielka i okrutna musiała być siła propagandy, by doprowadzić ludzi do tak drastycznego i ostatecznego czynu? By rodzice topili własne dzieci w przepływającej przez miasto rzece, by nie pozwolić wpaść im w ręce Rosjan?

To historia, o której współcześni mieszkańcy nie rozmawiają, ale jej wpływ czuć niemal namacalnie. Bo czy to nie dlatego nastoletnia Larry chce zostać reporterką wojenną, hartując swoje ciało i umysł, by przetrwać wojenną zawieruchę? Czy nie z tego powodu przekracza własne granice ryzykując zdrowiem i życiem? A może dręczą ją zupełnie inne duchy?

Dziewięćdziesięcioletnia pani Dohlberg, przypatrująca się poczynaniom Larry z okna naprzeciwko, jest jedną z tych, które przed laty miały umrzeć wraz z rodziną. Wtedy chciała żyć ponad wszystko, teraz nie ma już po co.

Krok po kroku poznajemy historie obu kobiet, jednej na początku, drugiej u schyłku życia. Za każdą z nich podąża widmo śmierci, które rodzi dojmujące poczucie straty, ale może też być postrzegane jak wybawienie.

Obie historie tak różne, a jednocześnie tak podobne do siebie poruszają do głębi. Lecz choć dominują smutek, żal i tęsknota za czymś, czego się nie zaznało, to przyjaź...