„Solidarność” – jeden z największych fenomenów XX wieku –swą siłę w latach 1980–1981 czerpała m.in. z wewnętrznego zróżnicowania. Tworzące ją środowiska nawiązywały bowiem do różnych tradycji politycznych i idei walki o wolną Polskę, mogąc dzięki temu mobilizować Polakówo odmiennych poglądach, a nie sympatyków jednego z nurtów opozycyjnych. W niniejszym tomie historycy z krakowskiego oddziału IPN przedstawiają w popularnonaukowych artykułach kolejne etapy polskich zmagań z totalitaryzmem,bez których nie byłoby „Solidarności” takiej, jaką znamy. Pokazują również, jak jej wewnętrzne podziały wpłynęły na kształt przemian przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, gdy to, co było siłą w pierwszym okresie istnienia – wielonurtowość ruchu – stało się jednym z największych jego problemów.