Dania

Książka została starannie wydana, w takiej samej szacie i z fachowym opracowaniem graficznym, jak inne pozycje z serii. Co warte wspomnienia, pozycja ta zawiera bogaty materiał ilustracyjny, często unikatowe zdjęcia, archiwalne dokumenty oraz bardzo dobrze opracowane i dobrane mapy. Ogromną zaletą jest zamieszczone na końcu, jak zresztą we wszystkich z tej serii, kalendarium wydarzeń i notek biograficznych najważniejszych postaci wymienionych w tekście. W tej pozycji dodano słowniczek duńskich partii politycznych z krótkimi, ale rzeczowymi opisami najważniejszych partii w dziejach dwudziestowiecznej Danii. O dziwo, książka poświęcona dziejom Danii okazała się grubsza od książki o Bułgarii, a wydawałoby się, że i rejon i dzieje mniej ciekawe. No właśnie, wydawałoby się. Na 453 stronach, w jedenastu rozdziałach, autorka przedstawia szczegółowo dzieje polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe i obyczajowe społeczeństwa i państwa duńskiego. Na szczęście nie jest to tylko opis samej Danii, ale również terytoriów, które były jej koloniami. Tak, tak! Dania na początku XIX wieku była jeszcze państwem kolonialnym, ze sporą liczbą kolonii w Indiach, faktoriami w Afryce, Ameryce Południowej, Indonezji i najważniejszymi na Islandii i Grenlandii, nie mówiąc już o tym, że do 1905 roku Norwegia była częścią tego państwa. Z Wielką Brytania czy Francją porównać się tego nijak nie da, ale i tak robiło wrażenie.

Jak zwykle pierwszy rozdział obejmuje krótki opis dziejów Danii do końca XIX wieku. Szczerze mówiąc, dzieje tego państwa nie wiele różniły się – ogólnie – od historii innych państw w średniowieczu czy epoce nowożytnej. No i tak było do połowy XIX wieku. Do pewnego momentu wszystko szło, jak miało iść – rozwój gospodarczy (powolny, ale zawsze), społeczny, przezwyciężanie kolejnych trudności wewnętrznych i kryzysów politycznych, a także lawirowanie między potężnymi sąsiadami i ich polityką. Czasem się udawało, choć nie zawsze. Dania ogłaszała wobec ogólnoeuropejskich konfliktów neutralność trzy razy, z czego dwa razy walczące strony nie za bardzo chciały ją uznać. Po raz pierwszy w 1807 roku Anglia zaatakowała flotę duńską w Kopenhadze i ostrzelała miasto, a za trzecim razem III Rzesza zajęła Danię w drodze do Norwegii. Tylko w czasie pierwszej wojny światowej państwo to nie wzbudziło – na szczęście dla siebie – zainteresowania walczących stron.

Książka pełna jest też anegdot i ciekawostek, co bardzo umila i urozmaica lekturę. I tak dowiedziałem się, że pierwszy film erotyczny nakręcono i wyświetlono w Kopenhadze w… 1910 roku! Jednego z największych przekrętów w historii XX wieku dokonał Peder Alberti, liberalny minister sprawiedliwości, który mało tego, że popierał i zatrudniał w państwowych spółkach rodzinę i przyjaciół, to jeszcze wyprowadził z budżetu państwa siedemnaście milionów koron, co przewyższało dochody państwowe (roczne) z podatków dochodowych i majątkowych, choć minister przyznał się tylko do ośmiu milionów! A mówią, że Polak potrafi.

Nie tylko czasy do 1945 roku są nadzwyczaj ciekawe, powojenne losy, przemiany gospodarcze i przede wszystkim rewolucja obyczajowa – która jak widać nastąpiła bardzo szybko (1910) – na tle przemian społecznych i politycznych przemieniającej się Europy po rok 2009 można z całą powagą nazwać ciekawymi. Mimo – w pewnych momentach - monotonii historii, wydarzeń i narracji, dobór tekstu i zagadnień jest dobry i przejrzysty.