Czysta teoria prawa

Hans Kelsen (1881–1973) jest najbardziej znanym dwudziestowiecznym prawnikiem na świecie. Do historii przeszedł jako twórca – określanej tak przez siebie – czystej teorii prawa, a przez przeciwników zwanej normatywizmem. Nazwa negatywna miała wyrażać skrajny pozytywizm Hansa Kelsena, nazwa pozytywna – teorię prawa bez abstrakcyjności, rozważań o moralności i niepewnym obowiązywaniu. Jakby nie pisać, Hans Kelsen stworzył najbardziej znaną w XX wieku teorię prawa, niemalże powszechnie adaptowaną, której implikacje zapoczątkowały bardzo wiele dyskusji w kontynentalnym i anglosaskich systemach prawa. Do dziś austriacki prawnik jest osobą najczęściej przywoływaną w rozważaniach o prawie sfery common law i kontynentalnego systemu civil law oraz państwa prawnego, der Rechtsstaat. Hans Kelsen przeszedł do historii również jako współtwórca systemu sądownictwa konstytu-cyjnego i teoretyk klasycznej demokracji. Uczestniczył w tworzeniu kontrowersyjnego prawa norymberskiego, dociekał tradycyjnej teorii sprawiedliwości, badał też system totalitarny. Odcisnął wyraźne piętno na systemach prawnych państw, w których pisał i wykładał, jak Au-stria, Czechosłowacja, Niemcy i Stany Zjednoczone. Podstawowa praca Hansa Kelsena, oddawana właśnie do rąk czytelników, ukazuje się w Polsce w całości po raz pierwszy. Pomimo że założeniem koncepcji autora było twierdzenie, że prawo powinno wyłączać wszelkie elementy nieprawnicze, jak psychologia, etyka czy akcenty socjalne, czysta nauka prawa nie jest nauką niemoralną ani modernistyczną. Jako idea pewności prawa i postulat poznania prawa sui generis stanowi ważny element nauki o państwie oraz systemie prawnym współczesnych społeczeństw – także w kontekście jednolitości i logiczności całego systemu.