Akcja tej powieści toczy się w drugiej połowie XIX w. w Hiszpanii, podczas wojny domowej, a treścią jej są koleje losu młodego zadziornego Baska z biednej chłopskiej rodziny. Martin Zalacain jest typem sympatycznego awanturnika, postacią mającą swe tradycje w literaturze hiszpańskiej: odważny, inteligentny, pełen brawury, oddany kompan i przyjaciel - i oblubieniec seniorit. Zajmuje się wszystkim: handlem, złodziejstwem. przemytem broni, wojaczką; po wielu barwnych przygodach, mniej lub bardziej szlachetnych wyczynach zdobywa sławę wojenną, dobrobyt i ukochaną kobietę. A po latach na grobie dzielnego Baska trzy kobiety, które go kochały złożą trzy róże: czerwoną, czarną i białą... Jest to jeden z najpopularniejszych utworów klasycznej literatury hiszpańskiej, swego czasu sfilmowany.