Ból wywiera wpływ na wszystkie sfery naszego życia, znacznie pogarsza jego jakość oraz pozostaje najczęstszym powodem wizyty u lekarza. W chorobach reumatycznych, w których dominuje proces zapalny z uszkodzeniem tkanek, a przy zajęciu naczyń równocześnie występuje niedokrwienie, to sytuacja uwolnienia wielu cytokin i mediatorów uczestniczących w rozwoju bólu. Również duże znaczenie nadaje się ostatnio tzw. obwodowej i ośrodkowej hipersensytyzacji i roli tych zjawisk w patomechanizmie bólu. Narastające w czasie uszkodzenia tkanek zarówno w przebiegu zapalnych (np. reumatoidalne zapalenie stawów), jak i niezapalnych chorób reumatycznych (np. choroba zwyrodnieniowa stawów), jest przyczyną nasilenia bólu i dalszego pogorszenia jakości życia. Dobór odpowiednich narzędzi do pomiaru bólu oraz właściwe postępowanie lecznicze, nie zawsze farmakologiczne, to klucze do poprawy samopoczucia chorego, jego jakości życia oraz uniknięcia polipragmazji. Tym celom ma służyć niniejsza publikacja. Mamy nadzieję, że książka będzie przydatna dla lekarzy różnych specjalności w ich codziennej praktyce medycznej, dzięki czemu przyczyni się do dobrego, nowoczesnego diagnozowania i leczenia bólu u pacjentów.