Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką jest on nią sam dla siebie, l z obu tajemnic bardziej dręcząca wydaje się ta druga. Autoportret stabilny, o jasnym kolorycie i zgodny z rzeczywistością ułatwia człowiekowi życie z otoczeniem i z samym sobą. Prawie z reguły autoportret nie zgadza się z rzeczywistością, i jednym z naczelnych zadań psychiatry jest nauczyć chorego patrzeć na siebie bardziej obiektywnie. Każdy człowiek, nawet najskromniejszy, zostawia ślad po sobie. Nie da się więc człowieka zamknąć w granicach jego narodzin i śmierci jego życie zahacza o przeszłość i sięga w przyszłość. W swej psychiatrycznej prognozie Kępiński napisał, że człowiek przyszłości, aby przetrwać, musi pogodzić dwie przeciwstawne postawy: kosmonauty i artysty.