Archeologia totalitaryzmu. Ślady represji 1939–1956

W ostatnich latach w Polsce coraz intensywniej podejmowane są projekty naukowe, których celem stają się poszukiwania i badania śladów represji nazistowskich i komunistycznych. Ich wspólną cechą jest wielopoziomowa współpraca badaczy terenowych z prokuratorami i historykami z Instytutu Pamięci Narodowej. Na styku różnych dyscyplin naukowych tworzy się dziedzina wiedzy i badań nazywana archeologią totalitaryzmu, która stała się tematem konferencji naukowej zorganizowanej jesienią 2013 r. przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Łodzi, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich (Oddział w Łodzi) oraz Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Książka, będąca swoistym zapisem tego spotkania, podzielona jest na trzy części. W pierwszej przeważają artykuły dotyczące badań archeologicznych w zakresie zbrodni popełnionych w latach 1939–1945. Część druga zdominowana jest przez teksty autorstwa historyków i skoncentrowana na represjach komunistycznych po II wojnie światowej. Uzupełnieniem badań archeologiczno-historycznych są artykuły z interdyscyplinarnej części trzeciej, pokazującej wcześniej omawiane zagadnienia z perspektywy innych nauk, takich jak genetyka i antropologia kulturowa.

Materiały zamieszczone w prezentowanym tomie dotyczą nie tylko wydarzeń z najnowszej historii Polski. Znajdują się w nich również akcenty regionalne, ukazujące ludzi i wydarzenia z terenu województwa łódzkiego oraz – porównawczo – informacje o badaniach z zakresu archeologii totalitaryzmu z obszaru Czech. Intencją redaktorów było stworzenie forum wymiany doświadczeń dotyczących metod stosowanych przy poszukiwaniach, analizach i interpretacjach śladów represji totalitarnych.