Przestrzeń edukacyjna wobec wyzwań i oczekiwań społecznych recenzja

Recenzja

książki „Przestrzeń edukacyjna wobec wyzwań i oczekiwań społecznych”

pod redakcją Iriny Suriny


Recenzowane studium zostało przygotowane pod redakcją naukową profesor Iriny Suriny – Dziekana Wydziału Edukacyjno-Filozoficznego Akademii Pomorskiej w Słupsku - uznanej postaci nie tylko polskiej socjologii i nauk o edukacji ostatnich dziesięcioleci. Twórczość naukowa redaktora „Przestrzeni edukacyjnej…” jest integralną częścią dorobku europejskiej socjologii wychowania i pedagogiki, a recenzowana książka stanowi potwierdzenie wysokich kompetencji w zakresie prowadzenia dyskursu naukowego.
Trzydzieści pięć artykułów pracy zbiorowej o charakterze monograficznym na temat przestrzeni edukacyjnej w kontekście wyzwań i oczekiwań społecznych sytuuje się nie tylko w ramach socjologii wychowania i edukacji oraz pedagogiki, lecz wnosi także istotny wkład w rozwój filozofii i psychologii społecznej, a także młodej, interdyscyplinarnej i dynamicznie się rozwijającej nauki o młodzieży – juwenologii. Książka sprzyjać będzie instytucjonalizacji nie tylko jednej dyscypliny naukowej, gdyż wielowymiarowo oddaje złożoność problematyki teoretycznej, nie tracąc jednocześnie z pola widzenia bezmiaru dylematów, z którymi będą musieli się zmierzyć praktycy funkcjonujący w przestrzeni edukacyjnej.


Redaktor naukowa recenzowanego zbioru trafnie i adekwatnie do tytułu wyselekcjonowała problematykę poszczególnych artykułów koncentrując się na zagadnieniach zgrupowanych w czterech częściach: wyzwania edukacyjne wobec przemian współczesnego społeczeństwa polskiego, współczesna młodzież w zmieniającej się rzeczywistości społeczno-edukacyjnej, dylematy edukacyjne w kontekście filozoficznym, rzeczywistość edukacyjna w krajach Europy i USA.
Tom o czterodzielnej strukturze liczy 385 stronic tekstu obejmujących 35 artykułów, z których 6 napisanych jest w języku rosyjskim i 6 w języku angielskim. Prace w tych językach w większości przygotowane przez naukowców zagranicznych, zostały umieszczone głównie w części czwartej i wzbogacają całość studium o globalne i regionalne spojrzenie na funkcjonowanie przestrzeni edukacyjnej w praktyce społecznej. Każdy artykuł poprzedzony jest streszczeniem w dwóch z trzech języków: polskim i angielskim lub rosyjskim.
Merytoryczny wstęp to doskonale napisany artykuł autorstwa Iriny Suriny, definiujący pojęcie przestrzeni edukacyjnej i rozpatrujący jej podstawowe teoretyczne i metodologiczne składniki. Także każdy z kolejnych artykułów wnosi cenny wkład do całej książki i trudno jest się w krótkiej recenzji szczegółowo odnosić do wszystkich prac. Chciałbym jednak podkreślić naukową wartość tekstu „Tropy/ścieżki/ integrowania myślenia pedagogów o edukacji”, przygotowanego przez Krystynę Duraj-Nowakową, który powstał na bazie 40-letnich prac studyjnych i badawczych i traktuje o fundamentalnych zagadnieniach myślenia i projektowania działań pedagogicznych w konfrontacji teorii z rzeczywistością przestrzeni edukacyjnej. Równie wysoko ocenić należy pracę Jana Maciejewskiego „Tożsamość młodego pokolenia w zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej Polski”, w której autor wykorzystując wielowymiarowość kategorii habitusu, wychodzi poza czysto socjologiczne ujęcie i za pomocą pojęcia tożsamości ukazuje miejsce młodzieży w przestrzeni społecznej. Uwagę czytelnika pragnę zwrócić na artykuł o intrygującym tytule „Wykluczenie społeczne w edukacji. O utopijności hasła równych szans oświatowych” autorstwa Stefana Konstańczuka, przedstawiającego zjawisko wykluczenia edukacyjnego jako głównej przyczyny dysfunkcjonalności systemu społecznego. Interesujące rozważania zawiera praca Jana Kani „Globalny wymiar komunikacji społecznej w pedagogice”, argumentująca na rzecz zaprzestania marginalizacji komunikacji społecznej w relacjach z pedagogiką i uznania znaczącej roli kompetencji komunikacyjnych w edukacji. Szczególnie godne polecenia są prace: Galiny Karpowej „Rozwój tolerancyjności młodzieży w przestrzeni wielokulturowej Południa Rosji”, Klausa-Dietera Mende „Edukacja we władzy rynku neoliberalnego”, Jacka Kolasińskiego „High-Tech/Low-Tech strategie w wykładaniu sztuk współczesnych”, Natalii Łosiewej „Samorealizacja osobowości wykładowcy w kontekście współczesnych wymogów stawianych procesowi dydaktycznemu”, Jeleny Sorocińskiej „Podejście międzydyscyplinarne w badaniu problemów współczesnej młodzieży w Rosji” i Herberta Zoglowka „Nauczanie oparte na doświadczeniu – rozważania o współczesnym podejściu dydaktycznym w edukacji”. We wszystkich analizach należy uwypuklić staranność, aktualność, kompetencję i aplikacyjność wzbogacającą całość książki o międzykulturowe spojrzenie na przestrzeń edukacyjną. Także w pozostałych pracach czytelnik znajdzie odpowiedzi na szereg nurtujących pytań stawianych współczesnym naukom o edukacji.

O walorach przygotowywanej do wydania książki stanowią głównie: wartość poznawcza, oryginalność i znaczenie praktyczne. Skład zespołu autorskiego, poziom naukowy artykułów i wpływ fachowej redakcji naukowej sprawiają, że recenzowane opracowanie, choć ma charakter pracy zbiorowej, jest zarazem publikacją jednolitą. Jednym z atutów recenzowanego zbioru jest również jego aktualność i ranga podjętej problematyki. Uznanie budzi zarówno logiczna sekwencja rozważań jak i interesująca treść poszczególnych tekstów. Na uwypuklenie zasługuje przystępność i klarowność wywodu. Ciekawe analizy, wykresy i tabele porządkują prezentowane problemy i sprawiają, że treść tomu zawiera szereg wartościowych elementów poznawczych i systematyzujących wiedzę.

Książka „Przestrzeń edukacyjna wobec wyzwań i oczekiwań społecznych” jest bardzo kreatywnym przedsięwzięciem, które służyć będzie rozwojowi szeroko rozumianych nauk o edukacji i jednocześnie sprzyjającym formalizacji i instytucjonalizacji badań naukowych prowadzonych w ramach jednej z młodszych dyscyplin wiedzy – juwenologii.

Z pełnym przekonaniem można przygotowywaną do druku książkę zarekomendować wszystkim zainteresowanym problematyką socjologii, pedagogiki, filozofii i psychologii.
Z pewnością będzie inspiracją dla czytelnika i swoistym zaproszeniem do dyskusji dla teoretyków i praktyków edukacji i polityki oświatowej oraz dla studentów różnych kierunków humanistycznych.


Zdecydowanie pozytywnie opiniuję kwestię wydania książki „Przestrzeń edukacyjna wobec wyzwań i oczekiwań społecznych”.





dr hab. Sławomir Tecław, prof. nadzw. BSW